📘 Fiilimsiler (Eylemsizler) Konu Anlatımı
Merhaba! Bu dersimizde fiilimsileri öğreneceğiz. Fiilimsiler, fiillerden türeyen ama fiil gibi çekimlenemeyen sözcüklerdir. Onlara eylemsizler de diyebiliriz. 🎯
🧠 Fiilimsi Nedir?
Fiilimsiler, fiillere getirilen bazı eklerle oluşur ve cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılır. Fiil anlamını korurlar ama fiil gibi şahıs veya zaman bildirmezler.
📂 Fiilimsi Çeşitleri
Fiilimsiler üçe ayrılır:
- 📝 İsim-Fiil (Ad-Eylem)
- 🎨 Sıfat-Fiil (Ortaç)
- ⚡ Zarf-Fiil (Bağ-Fiil / Ulaç)
1. 📝 İsim-Fiil (Ad-Eylem)
Fiillere -ma, -ış, -mak ekleri getirilerek yapılır. Cümlede isim görevinde kullanılır.
- ✅ Örnekler:
- Bu kitabı okumak çok keyifli. (Ney keyifli? → okumak)
- Onun gülüşü herkesi etkiler. (Ney etkiler? → gülüşü)
- Erken kalkma alışkanlık ister. (Ne ister? → kalkma)
💡 Uyarı: "-ma, -me" eki bazen olumsuzluk eki olabilir. Karıştırmamak için cümledeki görevine bak!
2. 🎨 Sıfat-Fiil (Ortaç)
Fiillere -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş gibi ekler getirilerek yapılır. Cümlede sıfat görevinde kullanılır; yani bir ismi niteler.
- ✅ Örnekler:
- Şu koşan çocuğu tanıyor musun? (Hangi çocuk? → koşan çocuk)
- Gelecek hafta sınav var. (Hangi hafta? → gelecek hafta)
- Bunu bilmez insan olamaz. (Hangi insan? → bilmez insan)
💡 İpucu: Sıfat-fiili bulmak için "Nasıl?" veya "Hangi?" sorularını sorabilirsin.
3. ⚡ Zarf-Fiil (Bağ-Fiil / Ulaç)
Fiillere -ip, -erek, -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe, -meksizin, -cesine gibi ekler getirilerek yapılır. Cümlede zarf görevinde kullanılır; yani bir fiilin nasıl, ne zaman yapıldığını belirtir.
- ✅ Örnekler:
- Gülerek yanıma geldi. (Nasıl geldi? → gülerek)
- Evden çıkar çıkmaz yağmur başladı. (Ne zaman başladı? → çıkar çıkmaz)
- Koşa koşa okula gitti. (Nasıl gitti? → koşa koşa)
💡 İpucu: Zarf-fiili bulmak için fiile "Nasıl?", "Ne zaman?", "Ne şekilde?" sorularını sorabilirsin.
🎯 Önemli Noktalar
- 📌 Fiilimsiler, fiillerden türemiş sözcüklerdir.
- 📌 Fiil anlamı taşırlar ama fiil gibi çekimlenemezler (kip ve kişi eki almazlar).
- 📌 Cümlede isim, sıfat veya zarf görevi üstlenirler.
- 📌 Fiilimsi eklerini iyi öğrenmek, onları kolayca bulmanı sağlar.
🧩 Kısa Bir Tekrar
- ➡️ İsim-Fiil: -ma, -ış, -mak → İsim görevinde
- ➡️ Sıfat-Fiil: -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş → Sıfat görevinde
- ➡️ Zarf-Fiil: -ip, -erek, -meden, -ince... → Zarf görevinde
Fiilimsileri öğrenmek, cümle çözümlemelerinde ve yazılı anlatımda sana çok yardımcı olacak. Bol bol pratik yapmayı unutma! 🚀
