Soru:
Aşağıdaki cümlelerin yükleminin türüne (fiil veya isim), yerine ve anlamına göre çeşitlerini belirleyiniz.
- a) Yarın sınavımız var.
- b) Bu kitabı dün akşam sessizce okudum.
- c) Ne kadar da güzel bir manzara!
- d) Ders çalışıyor musun?
Çözüm:
💡 Her bir cümleyi üç farklı açıdan inceleyeceğiz: Yüklemin Türü, Yüklemin Yeri ve Anlamı.
- ➡️ a) Yarın sınavımız var. Yüklem "var" kelimesidir. Bu bir isim soylu kelimedir (ek-fiil alarak yüklem olmuştur). Cümlede yüklem sonda değildir, devrik bir cümledir. Anlam olarak bir durumu bildirdiği için haber (bildirme) cümlesidir.
- ➡️ b) Bu kitabı dün akşam sessizce okudum. Yüklem "okudum" kelimesidir. Bu bir fiildir. Yüklem cümlenin sonundadır, bu nedenle kurallı (düz) cümledir. Anlam olarak bir iş, oluş bildirdiği için haber (bildirme) cümlesidir.
- ➡️ c) Ne kadar da güzel bir manzara! Yüklem "manzara" kelimesidir. Bu bir isimdir ("güzel bir manzara" isim tamlaması yüklem görevindedir, "dır" ek-fiili düşmüştür). Yüklem sonda olduğu için kurallı cümledir. Anlam olarak bir duygu veya coşku bildirdiği için ünlem cümlesidir.
- ➡️ d) Ders çalışıyor musun? Yüklem "çalışıyor musun" birleşik fiilidir, bu bir fiildir. Yüklem cümlenin sonundadır, yani kurallı cümledir. Anlam olarak bir soru bildirdiği için soru cümlesidir.
✅ Sonuç: a) İsim Cümlesi, Devrik Cümle, Haber Cümlesi | b) Fiil Cümlesi, Kurallı Cümle, Haber Cümlesi | c) İsim Cümlesi, Kurallı Cümle, Ünlem Cümlesi | d) Fiil Cümlesi, Kurallı Cümle, Soru Cümlesi
