Soru:
Aşağıdaki cümlede iç içe birleşik cümleyi gösteriniz ve bu yapının nasıl oluştuğunu açıklayınız.
Öğretmen, sınıfa dönerek, "Başarının anahtarı düzenli çalışmaktır," dedi.
Çözüm:
🔍 Bu örnekte alıntı cümle daha belirgin. Analiz edelim:
- ➡️ 1. Adım: Temel cümleyi belirleyelim: "Öğretmen ... dedi." "Sınıfa dönerek" zarf-fiil grubu ise temel fiili niteleyen bir yan öğedir.
- ➡️ 2. Adım: "Dedi" yükleminin nesnesi nedir? Cevap, doğrudan ve tırnak içinde verilen "Başarının anahtarı düzenli çalışmaktır," cümlesidir.
- ➡️ 3. Adım: Bu alıntı cümle, kendi başına tam ve bağımsız bir yargı bildirir. Ancak, "dedi" fiili olmadan bir aktarım anlamı taşımaz. Bu nedenle temel cümlenin içine gömülmüş (iç içe geçmiş) durumdadır.
✅ Sonuç: Cümle, bir kişinin sözünün doğrudan ve tırnak içinde aktarıldığı klasik bir iç içe birleşik cümle örneğidir. Alıntı cümle, temel cümlenin nesnesi görevini üstlenir.
