Soru:
"Fabrika, şehrin tek___ su kaynağını kirletiyordu." cümlesinde boş bırakılan yere "-i" hal eki gelecektir. Bu ekin yazılışı aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır? Nedenini açıklayınız.
- A) teği
- B) teki
- C) deği
- D) deki
Çözüm:
💡 Bu soru, tek heceli kelimelerde ünsüz yumuşamasının olup olmayacağını test etmektedir.
- ➡️ Birinci adım: Boşluktan önceki kelime "tek" dir. Bu kelime tek hecelidir ve son harfi sert ünsüz "k" dir.
- ➡️ İkinci adım: Bu kelimeye ünlü ile başlayan "-i" hal eki gelmektedir. Genel kurala göre "k" sesi yumuşayarak "ğ" veya "g" ye dönüşür. Yani "teğ-i" veya "teg-i" olması beklenebilir.
- ➡️ Üçüncü adım: Ancak ünlü yumuşamasına aykırılık kuralını hatırlayalım: Tek heceli birçok kelime bu yumuşamaya uğramaz. "Tek" kelimesi de bu istisnai kelimelerden biridir.
- ➡️ Dördüncü adım: Bu nedenle "tek" kelimesi "-i" ekini aldığında yumuşama olmaz ve "tek-i" şeklinde, yani "teki" olarak yazılır.
✅ Sonuç: Doğru cevap B) teki şıkkıdır. Çünkü "tek" kelimesi tek heceli olduğu için ünsüz yumuşaması kuralına aykırıdır ve yumuşama olmaz.
