Soru:
Aşağıdaki dörtlüğün kafiye örgüsünü (şemasını) çıkarıp kullanılan kafiye çeşidini belirleyiniz.
Gül büktü boynunu, vurdu yere can
Bülbül ne söylesin, figan ü figan
Ateş düştü gönlüme, yandı bu cihan
Ayrılık şerbetin, içtim pek yaman
Çözüm:
💡 Kafiye örgüsünü çıkarmak için uyaklı dizeleri harflerle eşleştirelim.
- ➡️ 1. Adım: Dize sonlarındaki kelimeleri yazalım: "can", "figan", "cihan", "yaman".
- ➡️ 2. Adım: İlk dizeyi "a" olarak işaretleyelim. İkinci dize "figan", birinci dize "can" ile kafiyeli mi? "an" sesleri ortak. Bu, bir tam kafiyedir çünkü iki ses (ünlü+ünsüz) benzeşmektedir. O halde ikinci dize de "a" olur.
- ➡️ 3. Adım: Üçüncü dize "cihan" ve dördüncü dize "yaman" kelimeleri de "an" sesleriyle bitmektedir. Bunlar da birbirleriyle ve ilk iki dizeyle tam kafiyelidir. Bu durumda dört dize de "a" harfi ile gösterilir.
- ➡️ 4. Adım: Tüm dizeler aynı uyağı paylaştığı için kafiye örgüsü aaaa şeklindedir ve bu bir düz kafiye örneğidir. Kafiye çeşidi ise "an" seslerinden dolayı tam kafiyedir.
✅ Sonuç: Kafiye örgüsü "aaaa"dır ve tam kafiye kullanılmıştır.
