Soru:
"Yeni Lisan" makalesinde öne sürülen görüşlerden biri, "Arapça ve Farsçadan dilimize girmiş olan kelimelerle yapılan tamlamaların kullanılmaması"dır. Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde "Yeni Lisan" ilkelerine aykırı bir kullanım vardır?
- A) Bu mesele üzerine fikirlerini açıkladı.
- B) Eserin edebi değeri çok yüksektir.
- C) Su-i zan etmekten kaçınmalıyız.
- D) Konuyu daha iyi anlamak için tekrar okudu.
Çözüm:
💡 Bu soru, "Yeni Lisan"ın dilde sadeleşme prensibini uygulamalı olarak görmemizi sağlıyor.
- ➡️ Birinci adım: "Yeni Lisan" hareketi, Arapça ve Farsça kurallarla yapılan birleşik kelimeleri ve tamlamaları (izafetleri) Türkçeden atmak istemiştir.
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri incelediğimizde; A, B ve D seçeneklerinde kullanılan ifadeler ("fikirlerini açıkladı", "edebi değer", "tekrar okudu") sade bir Türkçe ile ifade edilmiştir.
- ➡️ Üçüncü adım: C seçeneğindeki "su-i zan" ifadesi ise, Arapça "su" (kötü) ve "zan" (sanı, tahmin) kelimelerinden oluşan ve Arapça dil kurallarına göre yapılmış bir birleşik isimdir. Anlamı "kötü sanı, kötü zan"dır.
- ➡️ Dördüncü adım: "Yeni Lisan" anlayışına göre bu tür birleşik kelimeler yerine, onun Türkçe karşılığı olan "kötü sanı" veya "kötü düşünce" gibi ifadeler kullanılmalıdır.
✅ Sonuç: "Su-i zan" ifadesi, yabancı dil kurallarıyla oluşturulmuş bir tamlama olduğu için "Yeni Lisan" ilkelerine aykırıdır. Doğru cevap C'dir.
