Soba ve doğalgaz zehirlenmesi (Karbonmonoksit)

Kapalı bir ortamda yanma sonucu açığa çıkan karbonmonoksit (CO) gazı, havadaki oksijen (O₂) ile rekabete girer. Karbonmonoksitin hemoglobine (Hb) bağlanma affinitesi oksijenden 250 kat daha fazladır.

Havadaki CO konsantrasyonu %0.1 (hacimce) olduğunda, karboksihemoglobin (HbCO) oluşum oranının oksihemoglobin (HbO₂) oluşum oranına göre yaklaşık kaç kat daha fazla olacağını hesaplayınız.

(İpucu: Oksijenin havadaki oranı yaklaşık %21'dir.)

💡 Bu soru, gazların bağıl affinite ve konsantrasyonlarının birleşik etkisini anlamamızı istiyor. Oran, affinite ve konsantrasyonun çarpımı ile doğru orantılıdır.

• ➡️ Adım 1: Oranları belirleyelim. HbCO oluşum hızı ∝ (CO affinitesi) x (CO konsantrasyonu) ve HbO₂ oluşum hızı ∝ (O₂ affinitesi) x (O₂ konsantrasyonu).
• ➡️ Adım 2: Affinite oranını yerine koyalım. CO affinitesi, O₂ affinitesinin 250 katıdır. Yani CO affinitesi = 250, O₂ affinitesi = 1 kabul edebiliriz.
• ➡️ Adım 3: Konsantrasyon değerlerini yerine koyalım. CO konsantrasyonu = %0.1 = 0.001, O₂ konsantrasyonu = %21 = 0.21.
• ➡️ Adım 4: Oranı hesaplayalım. (HbCO / HbO₂) ≈ (250 x 0.001) / (1 x 0.21) = 0.25 / 0.21 ≈ 1.19

✅ Sonuç: HbCO oluşum oranı, HbO₂ oluşum oranından yaklaşık 1.2 kat daha fazladır. Bu, çok düşük bir CO konsantrasyonunun bile (<0.1%), yüksek affinite nedeniyle oksijen taşınmasını ciddi şekilde engelleyebileceğini gösterir.