Soru:
Bir öğrenci, gece gökyüzüne baktığında sayısız yıldız, ay ve gezegenler görür. "Bunların hepsi bir düzen içinde hareket ediyor. Yerleri, yörüngeleri ve büyüklükleri tesadüf olamaz. Tüm bu kusursuz sistem, ancak sonsuz bir ilim ve kudret sahibi tarafından yaratılmış ve yönetiliyor olabilir." şeklinde düşünür.
Bu örnekteki öğrencinin tefekkür sürecini, aşamalarına ayırarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Öğrencinin zihninde gerçekleşen süreci, tefekkürün klasik aşamalarına uygun olarak inceleyelim.
- ➡️ Aşama 1: Nazar (Bakış/Dikkat): Öğrenci, pasif bir şekilde değil, aktif ve dikkatli bir şekilde gökyüzüne bakmaktadır. Bu, tefekkürün ilk adımıdır.
- ➡️ Aşama 2: Taakkul (Akıl Yürütme): Gördükleri üzerine akıl yürütmeye başlar. "Tesadüf olamaz" çıkarımı, onun aklını kullanarak bir sonuca vardığını gösterir.
- ➡️ Aşama 3: Tefekkür (Derin Düşünme): Bu aşama, akıl yürütmenin daha derinlemesine olan halidir. Sistemin düzenini, yasalarını, yörüngelerin hassasiyetini düşünerek olayın ardındaki hikmeti kavramaya çalışır. Bu, kalbin ve aklın birlikte çalıştığı derin bir teemmül (düşünme) halidir.
- ➡️ Aşama 4: İdraki Marifet (Bilgiye/Bilişe Ulaşma): Tüm bu düşünce sürecinin sonucunda, öğrenci "sonsuz ilim ve kudret sahibi" bir Yaratıcı'nın varlığı bilgisine (marifetine) ulaşır.
✅ Sonuç olarak, öğrenci Nazar → Taakkul → Tefekkür → Marifet sıralamasını izleyerek klasik bir tefekkür süreci yaşamıştır.
