Soru:
"Hamd sadece dil ile, şükür ise dil, kalp ve beden ile yapılır." şeklindeki görüşü, aşağıdaki kavramları kullanarak değerlendiriniz: \((S = \{ Dil, Kalp, Beden \})\). Her iki kavram için bu üç unsurun nasıl devreye girdiğini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu görüş, iki kavramın pratikteki uygulama farkını çok güzel ortaya koyar. İki ayrı küme gibi düşünelim:
- ➡️ Hamd'in Unsurları: Hamd, öncelikle bir kalp işidir. Kalpte Allah'ın büyüklüğünü, yüceliğini ve mükemmelliğini idrak etmek ve hissetmekle başlar. Bu his, en doğal ifadesini dil ile bulur ("Elhamdülillah", "Sübhânallahi ve bihamdihî" gibi). Beden ise bu övgü ve tesbih duygusuna saygı duruşu (örneğin namazda kıyam) veya secde ederek eşlik edebilir. Yani, \( Hamd \subseteq \{ Kalp, Dil, (Beden) \} \). Beden burada daha ziyade bir destekleyici roldedir.
- ➡️ Şükür'ün Unsurları: Şükür ise üçlü bir sacayağı üzerine kuruludur.
- Dil ile şükür: "Şükürler olsun" demek.
- Kalp ile şükür: Verilen nimeti kalple hissedip minnettarlık duymak.
- Beden (organlar) ile şükür: Bu en kritik aşamadır. Aldığın sağlık nimetini, Allah'ın haram kıldığı işlerde değil, salih amellerde kullanmak; verilen malı, O'nun rızası doğrultusunda infak etmek, bedenle şükürdür.
Yani, \( Şükür = \{ Dil, Kalp, Beden \} \) şeklinde tam bir küme oluşturur.
✅ Değerlendirme Sonucu: Görüş doğrudur. Hamd daha çok kalp ve dil merkezli iken; şükür, alınan nimeti fiiliyata dökme anlamında dil, kalp ve bedenin ortak eylemidir. Şükürsüzlük, nankörlüktür çünkü nimeti verenin emirleri doğrultusunda kullanmamak anlamına gelir.
