Soru:
Bir öğrenci, bir bitkiyi ışık alan bir ortamda ve hava almayacak şekilde kapalı bir fanusun içine koyuyor. Bir süre sonra fanustaki gazları analiz ettiğinde oksijen miktarının arttığını gözlemliyor.
Bu deneydeki değişkenleri belirleyiniz:
- Bağımlı Değişken:
- Bağımsız Değişken:
- Sabit Tutulan Değişken (Kontrol):
Çözüm:
💡 Bilimsel bir deneyde değişkenleri doğru tanımlamak önemlidir.
- ➡️ Bağımlı Değişken (Sonuç): Bu, deney sırasında ölçülen ve bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değerdir. Bu deneyde, fanustaki oksijen miktarındaki değişim bağımlı değişkendir. Çünkü bu değişim, bitkinin fotosentez yapıp yapmamasına bağlıdır.
- ➡️ Bağımsız Değişken (Neden): Bu, deneyi yapan kişi tarafından değiştirilen faktördür. Bu deneyde, ışığın varlığı veya yokluğu bağımsız değişkendir. (Bu deney sadece ışıklı ortamda yapıldığı için, aslında "fotosentez yapabilen bir canlının varlığı" da bağımsız değişken olarak düşünülebilir).
- ➡️ Sabit Tutulan Değişkenler (Kontrol): Bunlar, deneyin güvenilir olması için değiştirilmeden aynı bırakılan faktörlerdir. Bu deneyde, bitkinin türü ve büyüklüğü, sıcaklık, süre, fanusun büyüklüğü ve ortamdaki karbondioksit miktarı gibi faktörler sabit tutulmalıdır.
✅ Bu değişkenlerin belirlenmesi, deneyin fotosentez ile ilişkisini net bir şekilde ortaya koymamızı sağlar.
