Soru:
"Fotosentez hızına etki eden faktörler nelerdir?" sorusuna cevap aranırken aşağıdaki grafikler elde edilmiştir. Grafikleri yorumlayarak her bir grafiğin hangi faktörle ilişkili olduğunu ve bu ilişkinin nedenini açıklayınız.
Grafik 1: Işık şiddeti arttıkça fotosentez hızı belirli bir noktaya kadar artar, sonra sabit kalır.
Grafik 2: Sıcaklık arttıkça fotosentez hızı belirli bir noktaya kadar artar, sonra hızla düşer.
Çözüm:
💡 Fotosentez bir enzimatik reaksiyondur ve bu nedenle çevresel faktörlerden doğrudan etkilenir.
- ➡️ Grafik 1 - Işık Şiddeti: Işık, fotosentez için gerekli olan enerji kaynağıdır. Işık şiddeti arttıkça, klorofil tarafından soğurulan enerji miktarı da artar ve reaksiyonlar hızlanır. Ancak, ışık belirli bir seviyeden sonra yeterli hale gelir. Bu noktadan sonra fotosentez hızını, karbondioksit miktarı veya sıcaklık gibi başka bir faktör sınırlamaya başlar. Bu yüzden grafik sabit bir seviyede kalır.
- ➡️ Grafik 2 - Sıcaklık: Fotosentezde görev alan enzimlerin çalışması sıcaklığa bağlıdır. Belirli bir sıcaklığa kadar (optimum sıcaklık) enzimlerin çalışma hızı artar, dolayısıyla fotosentez hızı da artar. Ancak, sıcaklık çok yükseldiğinde enzimlerin yapısı bozulur (denatüre olur) ve işlevlerini kaybederler. Bu nedenle fotosentez hızı aniden ve hızla düşüşe geçer.
✅ Sonuç olarak, fotosentez hızına etki eden başlıca faktörler; ışık şiddeti, karbondioksit miktarı, sıcaklık ve su miktarıdır. Bu faktörlerden en düşük olanı, fotosentez hızını sınırlayan faktördür (Minimum Yasa).
