Soru:
Crossing-over (parça değişimi) olayı, eşeyli üremenin hangi aşamasında ve nasıl kalıtsal çeşitlilik sağlar? Aşağıdaki şıklardan doğru olanı işaretleyiniz.
- A) Mitozun profaz evresinde; kardeş kromatitler arasında gen alışverişi yaparak
- B) Mayoz I'in profaz I evresinde; homolog kromozomların kromatitleri arasında gen alışverişi yaparak
- C) Mayoz II'nin profaz II evresinde; homolog kromozomlar arasında gen alışverişi yaparak
- D) Döllenme sırasında; sperm ve yumurtanın genlerini karıştırarak
Çözüm:
💡 Bu soru, kalıtsal çeşitliliği artıran en önemli olaylardan crossing-over'ın ne zaman ve nasıl gerçekleştiğini sorgulamaktadır.
- ➡️ Birinci adım: Crossing-over, mayoz bölünme sırasında gerçekleşen bir olaydır, mitozda değil. Bu nedenle A şıkkı elenir.
- ➡️ İkinci adım: Döllenme, crossing-over değil, iki farklı bireyden gelen genlerin birleşmesidir. Bu nedenle D şıkkı da elenir.
- ➡️ Üçüncü adım: Crossing-over, Mayoz I'in Profaz I evresinde gerçekleşir. Mayoz II'de homolog kromozomlar bulunmaz. Bu nedenle C şıkkı yanlıştır.
- ➡️ Dördüncü adım: Profaz I'de, homolog kromozomlar yan yana gelir (sinapsis) ve kardeş olmayan kromatitler arasında genetik parça değişimi (crossing-over) olur. Bu da aynı kromozom üzerindeki genlerin farklı kombinasyonlarda gametlere dağılmasını sağlar.
✅ Sonuç: Doğru cevap, crossing-over'ın mayoz I profaz I'de homolog kromozomların kromatitleri arasında gerçekleştiğini ifade eden B şıkkıdır.
