Soru:
Bir orman besin ağında aşağıdaki beslenme ilişkileri gözlemlenmiştir:
- Ağaçlar (Üretici)
- Geyik (Ağaçların yapraklarını yer)
- Tavşan (Ağaçların filizlerini yer)
- Kurt (Geyik ve tavşan yer)
- Çakal (Tavşan ve kurtların leşlerini yer)
Bu ekosistemde avcılık nedeniyle kurt popülasyonu tamamen yok olursa, aşağıdaki popülasyonlardan hangisi öncelikle ve doğrudan artış gösterir?
A) Ağaçlar
B) Geyik
C) Tavşan
D) Çakal
Çözüm:
💡 Soru, bir popülasyonun yok olmasının besin ağındaki en doğrudan ve ilk etkisini sorguluyor. Kurt, besin zincirinde bir yırtıcı konumundadır.
- ➡️ Adım 1: Kurt, hem geyik hem de tavşan popülasyonunu kontrol altında tutan bir avcıdır.
- ➡️ Adım 2: Kurt popülasyonu yok olduğunda, bu avcı baskısı ortadan kalkar.
- ➡️ Adım 3: Av olma tehlikesi azalan geyik ve tavşan popülasyonları artmaya başlar. Ancak, ağaç popülasyonunun artması için daha uzun bir süre gerekir (dolaylı etki). Çakal ise besin kaynağı olan kurt leşlerini kaybettiği için bu durumdan olumsuz etkilenir.
- ➡️ Adım 4: Seçenekler arasında, kurdun yokluğundan en doğrudan ve en hızlı şekilde faydalanacak olanlar, onun avları olan geyik ve tavşandır. İkisi de doğru bir cevap olabilir ancak sorunun kökü "öncelikle ve doğrudan" vurgusu yaptığı için ve geyik kurdun ana avlarından biri olduğu için B) Geyik ve C) Tavşan doğru cevap olarak kabul edilebilir. Ancak çoktan seçmeli bir soruda genellikle tek bir cevap beklenir. Bu senaryoda, geyik popülasyonundaki artış daha belirgin olabilir. Klasik bir bakış açısıyla, avcısı ortadan kalkan otçul popülasyonları (Geyik ve Tavşan) artar.
✅ Sonuç: Kurt popülasyonunun yok olmasından en doğrudan ve ilk etkilenecek popülasyonlar, onun avları olan geyik ve tavşandır. Bu nedenle doğru cevap B ve C şıklarıdır. Eğer tek cevap isteniyorsa, besin ağındaki baskın ilişkiye göre değişir, ancak genellikle bu tarz sorularda her iki otçul popülasyonun da artacağı kabul edilir.
