Soru:
Bir öğrenci, aşağıdaki metalleri asitlerle olan tepkimelerine göre inceliyor.
- Çinko (Zn)
- Demir (Fe)
- Bakır (Cu)
- Gümüş (Ag)
Seyreltik hidroklorik asit (HCl) ve seyreltik nitrik asit (HNO\(_3\)) çözeltileriyle hangi metallerin tepkime vereceğini tahmin etmek istiyor. Soy metaller (Cu ve Ag) bu asitlerle nasıl bir tepkime verir?
Çözüm:
💡 Metallerin asitlerle tepkimesi, metalin aktivitesi (elektron verme eğilimi) ve asidin türü ile ilişkilidir. Soy metaller, seyreltik HCl gibi asitlerle genellikle tepkime vermezler.
- ➡️ Birinci adım, metalleri aktifliklerine göre sıralamaktır: Zn > Fe > (H) > Cu > Ag. (H)'den sonra gelen metaller (Cu ve Ag) soy metallerdir ve seyreltik HCl ile tepkime vermezler.
- ➡️ İkinci adım, seyreltik HCl ile tepkimeleri incelemektir:
- Zn ve Fe, seyreltik HCl ile hidrojen gazı (H\(_2\)) açığa çıkararak tepkime verir. (Örn: Zn + 2HCl → ZnCl\(_2\) + H\(_2\))
- Soy metaller olan Cu ve Ag ise seyreltik HCl ile gözle görülür bir tepkime vermez.
- ➡️ Üçüncü adım, seyreltik HNO\(_3\) ile tepkimeleri incelemektir. Nitrik asit, yükseltgen özelliği güçlü bir asittir.
- Zn ve Fe, seyreltik HNO\(_3\) ile tepkime verir, ancak genellikle H\(_2\) gazı yerine farklı ürünler (NO, NO\(_2\) gibi) oluşur.
- Cu metali, seyreltik HNO\(_3\) ile tepkime vererek NO gazı ve mavi renkli Cu(NO\(_3\))\(_2\) çözeltisini oluşturur. (3Cu + 8HNO\(_3\)(seyreltik) → 3Cu(NO\(_3\))\(_2\) + 2NO + 4H\(_2\)O)
- Ag metali de seyreltik HNO\(_3\) ile tepkime verir. (3Ag + 4HNO\(_3\)(seyreltik) → 3AgNO\(_3\) + NO + 2H\(_2\)O)
✅ Sonuç: Soy metallerden Cu ve Ag, seyreltik HCl ile tepkime vermezken, yükseltgen bir asit olan seyreltik HNO\(_3\) ile tepkime verirler. Bu durum, soy metallerin tepkime verme eğilimlerinin asidin türüne bağlı olduğunu gösterir.
