Soru:
Gümüş (Ag) bir bilezik, zamanla havadaki kükürt bileşikleriyle (örneğin H\(_2\)S) tepkimeye girerek yüzeyinde kararma (Ag\(_2\)S) oluşturur. Aynı koşullarda altın (Au) bir yüzük ise kararmaz. Bu gözlemi, soy metallerin kimyasal kararlılıkları açısından nasıl açıklarsınız? Altın neden daha kararlıdır?
Çözüm:
💡 Tüm soy metaller kararlıdır, ancak kararlılık dereceleri birbirinden farklıdır. Altın, en soy metal olarak kabul edilir.
- ➡️ Birinci adım, gözlemi tanımlamaktır: Gümüş kararır, altın kararmaz. Bu, gümüşün altına göre daha kolay tepkimeye girdiğini gösterir.
- ➡️ İkinci adım, kararmanın kimyasal nedenini açıklamaktır. Gümüş, havadaki eser miktardaki hidrojen sülfür (H\(_2\)S) gazı ile tepkimeye girerek gümüş sülfür (Ag\(_2\)S) oluşturur. Tepkime: 4Ag + 2H\(_2\)S + O\(_2\) → 2Ag\(_2\)S + 2H\(_2\)O. Oluşan Ag\(_2\)S bileşiği siyahımsı bir renge sahiptir ve bileziğin kararmasına neden olur.
- ➡️ Üçüncü adım, altının neden tepkime vermediğini açıklamaktır. Altın (Au), metaller arasında en düşük reaktiviteye (en yüksek soy karaktere) sahip elementlerden biridir. H\(_2\)S gibi yaygın korozyon ajanlarıyla pratik olarak tepkimeye girmez. Bu nedenle yüzeyi parlaklığını ve rengini çok uzun süre korur.
- ➡️ Dördüncü adım, genel bir yargıya varmaktır. Soy metaller içinde bir kararlılık sıralaması yapıldığında, Au > Pt > Ag > Cu > Hg şeklinde bir sıra düşünülebilir. Altın, bu sıranın en başında, yani en kararlı olanıdır.
✅ Sonuç: Gümüş, soy bir metal olmasına rağmen, altına kıyasla daha az kararlıdır ve havadaki bazı bileşiklerle (H\(_2\)S) yavaş da olsa tepkimeye girerek kararır. Altın ise en soy metal olduğu için bu tür tepkimelere girmez ve kararmaz. Bu durum, altını mücevherat ve değerli para yapımında en ideal metal yapan özelliğidir.
