Soru:
Bir deney tüpüne konulan suya, aynı sıcaklıkta eşit kütlede şeker (\(C_{12}H_{22}O_{11}\)) ve sofra tuzu (\(NaCl\)) ayrı ayrı ekleniyor ve çözünmeleri gözlemleniyor. Sofra tuzunun daha hızlı çözündüğü görülüyor. Bu durumun olası bir açıklaması nedir?
Çözüm:
💡 Çözünme hızı, maddenin fiziksel haline (tanecik boyutu), sıcaklığa, karıştırmaya ve çözünen maddenin cinsine bağlıdır.
- ➡️ 1. Adım: Deney koşullarını inceleyelim. Sıcaklık ve çözücü (su) aynıdır. Çözünen maddelerin kütleleri de eşittir. Bu durumda gözlemlenen fark, maddenin kendisinden kaynaklanıyor olmalıdır.
- ➡️ 2. Adım: Maddelerin yapısını düşünelim. Sofra tuzu (\(NaCl\)) iyonik bir bileşiktir ve suda \(Na^+\) ve \(Cl^-\) iyonlarına ayrışır. Şeker (\(C_{12}H_{22}O_{11}\)) ise moleküler yapılı bir bileşiktir ve suda moleküller halinde dağılır.
- ➡️ 3. Adım: Su, iyonik bileşikler için çok iyi bir çözücüdür. Su moleküllerinin kutuplu yapısı, tuzun iyonlarını hızla çevreler (solvatasyon). Şekerin çözünmesi ise bu kadar hızlı gerçekleşmeyebilir.
✅ Sonuç: Bu durumun olası açıklaması, çözünen maddenin cinsi ve yapısının (iyonik veya moleküler) çözünme hızını etkilemesidir. Aynı koşullarda iyonik yapılı sofra tuzu, moleküler yapılı şekere göre suda daha hızlı çözünebilir.
