Soru:
Aşağıda verilen alkin molekülünün IUPAC adını yazınız.
CH3-C≡C-CH(CH3)-CH3
Çözüm:
💡 Bu alkinin yapısında bir metil yan dalı (substituent) bulunmaktadır. Adlandırma yaparken hem üçlü bağın konumunu hem de yan dalın konumunu doğru belirlemeliyiz.
- ➡️ 1. Adım: En uzun karbon zincirini buluyoruz. Zincir, üçlü bağı da içerecek şekilde 5 karbonludur: CH3-C≡C-CH-CH3 (5. karbon zincirin bir parçasıdır, yan dal değildir). Bu, "pent-" kökünü kullanır.
- ➡️ 2. Adım: Zinciri, üçlü bağa en yakın olacak şekilde numaralandırıyoruz. Soldan numaralandırırsak (CH3-1, -C≡C-2/3, -CH-4, -CH3-5) üçlü bağ 1. karbonda başlar. Sağdan numaralandırırsak üçlü bağ 3. karbonda başlar. Doğru seçim, üçlü bağa daha düşük numara veren soldan numaralandırmadır.
- ➡️ 3. Adım: Üçlü bağ 1. karbonda başladığı için ana iskelet 1-pentin olacaktır. Ancak 4 numaralı karbon atomuna bağlı bir metil grubu (CH3) vardır. Bu bir substituenttir.
- ➡️ 4. Adım: Substituentlerin konumlarını ve adlarını, ana zincirin adından önce alfabetik sıraya göre yazarız. "Metil" grubu 4. karbona bağlıdır. Ana zincir "pentin"dir. Üçlü bağın konumu (1-) önce yazılır.
✅ Sonuç: 4-metil-1-pentin
