Soru:
Lise son sınıf öğrencisi Zeynep, üniversite sınavına hazırlanırken sınav anı geldiğinde aklındaki her şeyi unutacağından, soruları anlayamayacağından ve süreyi yetiştiremeyeceğinden aşırı derecede endişelenmektedir. Bu düşünceler onun uykusuz kalmasına ve ders çalışma veriminin düşmesine neden olmaktadır.
Zeynep'in yaşadığı bu durumun temelindeki sınav kaygısı nedenlerini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Zeynep'in durumunu adım adım analiz ederek, temel kaygı nedenlerini bulalım.
- ➡️ Olumsuz Otomatik Düşünceler: Zeynep'in "her şeyi unutacağım", "soruları anlayamayacağım" gibi düşünceleri, zihninde felaket senaryoları oluşturarak kaygısını tetiklemektedir. Bu düşünceler gerçekçi değildir ve performansını bloke eder.
- ➡️ Mükemmeliyetçi Yaklaşım: Muhtemelen Zeynep, kendisinden kusursuz bir performans beklemekte ve olası en ufak bir hatayı büyük bir başarısızlık olarak yorumlamaktadır. Bu yüksek beklenti, üzerinde baskı oluşturur.
- ➡️ Sınavı "Varoluşsal" Bir Tehdit Olarak Algılama: Zeynep, sınavın sonucunu tüm geleceğinin belirleyicisi olarak görmektedir. "Bu sınavda başarısız olursam hayatım mahvolur" tarzı bir inanç, kaygıyı dayanılmaz bir seviyeye çıkarır.
- ➡️ Fizyolojik ve Duygusal Tepkilerin Kısır Döngüsü: Yaşadığı kaygı, uykusuzluk ve verim düşüklüğüne yol açar. Bu belirtiler de kaygısını daha da artırarak bir kısır döngü yaratır.
✅ Sonuç olarak, Zeynep'in sınav kaygısının temel nedenleri; gerçekçi olmayan olumsuz düşünceler, mükemmeliyetçilik, sınavın sonucuna yüklenen aşırı anlam ve bunların tetiklediği fizyolojik belirtilerin kısır döngüsüdür.
