Soru:
Bezelyelerde yuvarlak tohum şekli (R) baskın, buruşuk tohum şekli (r) çekiniktir. İki heterozigot (Rr) bezelye çaprazlanıyor. Oluşacak yavruların genotip ve fenotip oranlarını Punnett karesi kullanarak bulunuz.
Çözüm:
💡 Bu bir monohibrit çaprazlama örneğidir. Tek bir karakter (tohum şekli) incelenmektedir.
- ➡️ 1. Adım: Ebeveyn Genotiplerini Belirle
Her iki ebeveyn de heterozigot olduğu için genotipleri Rr'dir.
- ➡️ 2. Adım: Gametleri Belirle
Her ebeveyn, R ve r alellerinden birini rastgele aktarabilir. Bu nedenle her ebeveynin oluşturabileceği gamet çeşitleri R ve r'dir.
- ➡️ 3. Adım: Punnett Karesini Çiz ve Doldur
Bir ebeveynin gametleri yatay, diğerinin dikey eksene yazılır.
- ➡️ 4. Adım: Genotip ve Fenotip Oranlarını Hesapla
Genotip Oranları:
- RR: 1 kutu → 1/4 oran (%25)
- Rr: 2 kutu → 2/4 = 1/2 oran (%50)
- rr: 1 kutu → 1/4 oran (%25)
Fenotip Oranları:
- Yuvarlak Tohum (RR veya Rr): 3 kutu → 3/4 oran (%75)
- Buruşuk Tohum (rr): 1 kutu → 1/4 oran (%25)
✅ Sonuç: Genotip oranı 1:2:1 (RR:Rr:rr), fenotip oranı ise 3:1 (Yuvarlak:Buruşuk)'tur.
