Günlük hayatta sık sık kullandığımız bu kelime, yazıya döküldüğünde kafaları karıştırabiliyor. Doğrusu "hapşırık" mı, yoksa "hapşırık" mı? İşte bu yazıda, bu küçük ama yaygın dil ikilemini kökünden çözeceğiz.
Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlük, bu kelimenin doğru yazılışını net bir şekilde belirlemiştir. Aradığımız cevap, sözlükte açıkça görülüyor.
Doğru yazım: HAPŞIRIK
Yanlış yazım: Hapşırık (baştaki 'h' sonrasında ikinci bir 'h' harfi yoktur).
Kelime, "hapşırmak" fiilinden türetilmiştir. Fiilin kökü "hapşır-"dır. Bu köke "-ık" isimden isim yapma eki getirilerek "hapşırık" şekli oluşturulmuştur. Ses düşmesi veya ek bir harf yoktur.
Bu karışıklığın temel sebebi, dilimizdeki "h" sesinin bazı durumlarda düşme eğiliminde olması ve benzer kelimelerle yaşanan etkileşimdir. Örneğin:
İnsanlar bazen, "ahçı" (aşçı) veya "his" (is) gibi örneklerdeki ses düşmesini bu kelimeye de uygulayarak "hapşırık" gibi yanlış bir form üretebiliyor. Ancak bu kelimede böyle bir düşme söz konusu değildir.
Doğru kullanımı cümle içinde görelim:
Kelimenin doğrusunu hatırlamak için onu fiiliyle birlikte düşünün: "Hapşırmak" nasıl yazılıyorsa, "hapşırık" da aynı şekilde yazılır. Sadece "-mak" eki yerine "-ık" eki gelir. Fiilde çift 'h' yoksa, isminde de yoktur.
Dil, canlı bir varlıktır ve bazen küçük hatalar yaygınlaşabilir. Ancak resmi yazışmalarda, akademik metinlerde veya net iletişim kurmak istediğimiz her yerde doğru kullanım önemlidir. Bir dahaki sefere bu tatlı (ya da rahatsız edici) refleksi yazmanız gerektiğinde, artık emin bir şekilde "hapşırık" yazabilirsiniz. Sağlıklı günler! 🌿
