10. sınıf biyoloji 1. dönem 2. yazılı 9. senaryo

Question

10. sınıf biyoloji dersinde 1. dönem 2. yazılı için 9. senaryoya göre hazırlanmam gerekiyor. Bu senaryoya uygun kaynak bulmakta zorlanıyorum.

Answer 1

# 📚 10. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılı Çalışma Notu: 9. Senaryo

🎯 Senaryonun Amacı ve Kapsamı

Bu senaryo, 10. sınıf biyoloji 1. dönem 2. yazılı sınavı için hazırlanmış kapsamlı bir çalışma notudur. Senaryo, müfredatta yer alan önemli konuları bir araya getirerek, yazılıda karşılaşabileceğiniz tarzda soruları ve çözümlerini içermektedir. Amacımız, konuları pekiştirmenizi ve sınav öncesi eksiklerinizi görmenizi sağlamaktır.

🧬 Senaryo 9: Hücre Bölünmeleri ve Kalıtımın Genel İlkeleri

Bu senaryoda, Mitoz-Mayoz Bölünme ve Mendel Genetiği konularından oluşan birleşik bir soru seti bulunmaktadır. Senaryo, hem bilgi hem de yorumlama gerektiren sorulardan oluşmaktadır.

🔬 Bölüm 1: Hücre Bölünmeleri (Mitoz ve Mayoz)

📌 Senaryo Sorusu 1:

2n=46 kromozomlu bir insan hücresinde, mayoz bölünme sırasında gerçekleşen bir olaylar dizisi verilmiştir. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.

• 🔄 Homolog kromozomların yan yana gelerek tetrat oluşturması hangi evrede gerçekleşir?
• 🔀 Krossing-over (parça değişimi) olayının genetik çeşitlilik açısından önemi nedir?
• ➗ Mayoz I ve Mayoz II sonucunda oluşan hücrelerin kromozom sayıları ve genetik yapıları nasıldır?

💡 Çözüm ve Yanıtlar:

Cevap 1: Homolog kromozomların yan yana gelerek tetrat oluşturması, Mayoz I'in Profaz I evresinde gerçekleşir.

Cevap 2: Krossing-over, homolog kromozomların kromatitleri arasında gen alışverişidir. Bu olay, aynı türün bireyleri arasında genetik çeşitliliği artırır, türün değişen çevre koşullarına uyum sağlama şansını yükseltir ve evrim için hammadde oluşturur.

Cevap 3:

• Mayoz I Sonucu: Kromozom sayısı yarıya iner (n=23). Oluşan iki hücrenin genetik yapısı birbirinden ve ana hücreden farklıdır (homolog ayrışım ve krossing-over nedeniyle).
• Mayoz II Sonucu: Kromozom sayısı değişmez (n=23 kalır). Mitoz gibi gerçekleşir ve toplamda dört adet haploit (n) gamet oluşur. Bu dört hücrenin genetik yapıları (krossing-over olmuşsa) birbirinden farklıdır.

🧬 Bölüm 2: Kalıtımın Genel İlkeleri (Mendel Genetiği)

📌 Senaryo Sorusu 2:

Bezelyelerde sarı tohum rengi (S), yeşil tohum rengine (s); yuvarlak tohum şekli (Y), buruşuk tohum şekline (y) baskındır. Heterozigot sarı ve yuvarlak (SsYy) iki bezelye çaprazlanıyor.

• 🧮 Çaprazlamanın genotip ve fenotip oranlarını Punnett karesi yöntemiyle bulunuz.
• ❓ Fenotip olarak yeşil ve yuvarlak bir bezelye bireyinin genotipi ne olabilir? Olasılığı nedir?

💡 Çözüm ve Yanıtlar:

Cevap 1: İki karakter için heterozigot (SsYy x SsYy) çaprazlaması, dihibrit çaprazlamadır.

Gametler: SY, Sy, sY, sy (her ebeveynden 4 çeşit).

Punnett karesi sonucu (16 kutu):

• Fenotip Oranı: 9 Sarı-Yuvarlak : 3 Sarı-Buruşuk : 3 Yeşil-Yuvarlak : 1 Yeşil-Buruşuk.
• Genotip Oranı: 1 SSYY : 2 SSYy : 1 SSyy : 2 SsYY : 4 SsYy : 2 Ssyy : 1 ssYY : 2 ssYy : 1 ssyy.

Cevap 2: Yeşil ve yuvarlak fenotipi, ssY_ genotipi ile ifade edilir (yeşil için homozigot çekinik, yuvarlak için en az bir baskın alel).

Olası genotipler: ssYY veya ssYy.

Olasılık: Dihibrit çaprazlamada yeşil-yuvarlak oranı 3/16'dır. Bu nedenle, rastgele seçilen bir bireyin bu fenotipte olma olasılığı %18.75 (3/16) tir.

✅ Senaryo Sonu Değerlendirme ve Çalışma İpuçları

• 📖 Mitoz ve mayozu karşılaştıran bir tablo yapın. (Amaç, kromozom sayısı, genetik çeşitlilik, evre sayısı vb.)
• 🧩 Kalıtım sorularında önce karakterleri ve baskın/çekinik ilişkiyi belirleyin, sonra gametleri yazın.
• ⏳ Sınavda zaman yönetimi için, kısa cevaplı sorulardan başlayın. Şekil içeren soruları dikkatlice inceleyin.
• 🔍 Terimlere hakim olun: Homolog kromozom, tetrat, krossing-over, gamet, genotip, fenotip, heterozigot, dihibrit gibi kavramları tanımlayabilmelisiniz.

Bu senaryo, yazılı öncesi bilgilerinizi gözden geçirmeniz için hazırlanmıştır. Anlamadığınız noktaları mutlaka öğretmeninize sorunuz. Başarılar dilerim! 🌟