🧬 10. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılı 4. Senaryo
İşte 10. sınıf biyoloji dersinin 2. dönem 2. yazılısına hazırlık için 4. senaryo. Bu senaryo, sınavda çıkabilecek konuları ve soru tiplerini anlamana yardımcı olacak. Başarılar!
🦠 Hücre Bölünmesi
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için temel bir süreçtir. İki ana türü bulunur: mitoz ve mayoz.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülür. Amaç, aynı genetik yapıya sahip iki yeni hücre oluşturmaktır. Büyüme, onarım ve eşeysiz üreme için önemlidir.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler) görülür. Amaç, kromozom sayısını yarıya indirerek genetik çeşitliliği sağlamaktır. Eşeyli üreme için gereklidir.
🧬 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin ebeveynlerden yavrulara aktarılmasıdır. Gregor Mendel'in çalışmaları, kalıtımın temel prensiplerini ortaya koymuştur.
- 🧬 Gen: Bir özelliği belirleyen DNA parçasıdır.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı formlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi ve kahverengi aleller olabilir.
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır.
- 🧬 Fenotip: Bir bireyin gözlemlenebilir özellikleridir (genotip ve çevrenin etkisiyle oluşur).
🌍 Ekosistem Ekolojisi
Ekosistem, canlılar ve cansız çevre arasındaki etkileşimlerin oluşturduğu bir bütündür. Enerji akışı ve madde döngüsü, ekosistemlerin işleyişi için önemlidir.
- ☀️ Besin Zinciri: Canlıların birbirini yiyerek enerji aktardığı sıralamadır. Üreticiler (bitkiler) güneş enerjisini kullanarak organik madde üretirler. Tüketiciler (otoburlar, etoburlar, hepçiller) ise bu organik maddeyi tüketirler.
- ♻️ Besin Ağı: Birden fazla besin zincirinin birleşmesiyle oluşan karmaşık yapıdır.
- 💧 Madde Döngüsü: Su, karbon, azot gibi maddelerin ekosistem içinde dolaşımıdır.
🌱 Bitki Biyolojisi
Bitkiler, fotosentez yaparak kendi besinlerini üreten canlılardır. Kök, gövde, yaprak gibi temel organları bulunur.
- 🌿 Fotosentez: Bitkilerin güneş enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu glikoza dönüştürme işlemidir.
- 🌷 Çiçekli Bitkilerde Üreme: Tozlaşma ve döllenme olayları ile gerçekleşir. Tozlaşma, polenlerin erkek organdan dişi organa taşınmasıdır. Döllenme ise, sperm ve yumurta hücrelerinin birleşmesidir.
🐾 Davranış Biyolojisi
Davranış, bir canlının çevresine verdiği tepkidir. Doğuştan gelen (içgüdüsel) davranışlar ve öğrenilmiş davranışlar olmak üzere iki ana türü vardır.
- 🐣 İçgüdüsel Davranışlar: Genetik olarak belirlenen, öğrenme gerektirmeyen davranışlardır. Örneğin, örümceğin ağ örmesi.
- 🧠 Öğrenilmiş Davranışlar: Deneyimler sonucu kazanılan davranışlardır. Örneğin, köpeğin komutlara uyması.
