🧬 10. Sınıf Biyoloji 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık Rehberi
Bu rehber, 10. sınıf biyoloji dersinin 2. dönem 2. yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olacak temel konuları ve önemli bilgileri içermektedir. Sınavda başarılar dilerim!
🦠 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Gregor Mendel'in çalışmaları bu alanda temel oluşturmuştur.
- 🧬 Gen: Kalıtsal özellikleri taşıyan DNA parçasıdır.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı formlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi veya kahverengi aleller olabilir.
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır.
- 🧬 Fenotip: Bir bireyin gözlemlenebilir özellikleri (dış görünüşü) dir.
- 🧬 Homozigot: Bir özellik için aynı alellere sahip olma durumudur (örneğin, AA veya aa).
- 🧬 Heterozigot: Bir özellik için farklı alellere sahip olma durumudur (örneğin, Aa).
🌱 Mendel'in İlkeleri
Mendel, bezelye bitkileri üzerinde yaptığı deneylerle kalıtımın temel prensiplerini ortaya koymuştur.
- 🌱 Ayrılma İlkesi: Her birey, her özellik için iki alel taşır ve bunlar gamet oluşumu sırasında ayrılır.
- 🌱 Bağımsız Dağılım İlkesi: Farklı genler, gametlere birbirinden bağımsız olarak dağılır.
- 🌱 Baskınlık İlkesi: Heterozigot durumda, bir alel (baskın) diğerinin (çekinik) etkisini maskeleyebilir.
🧪 Kan Grupları
İnsanlarda kan grupları, A, B, AB ve 0 olmak üzere dört ana grupta incelenir. Bu gruplar, alyuvarların yüzeyindeki antijenlere göre belirlenir.
- 🩸 A Kan Grubu: A antijenini taşır.
- 🩸 B Kan Grubu: B antijenini taşır.
- 🩸 AB Kan Grubu: Hem A hem de B antijenini taşır.
- 🩸 0 Kan Grubu: Hiçbir antijen taşımaz.
🔄 Eşey Belirleme
İnsanlarda cinsiyet, cinsiyet kromozomları (X ve Y) tarafından belirlenir.
- 👶 Dişi: XX kromozomlarına sahiptir.
- 👨 Erkek: XY kromozomlarına sahiptir.
🧬 Mutasyon
Mutasyon, DNA dizilimindeki kalıcı değişikliklerdir. Mutasyonlar, genlerde, kromozomlarda veya genomun tamamında meydana gelebilir.
- 🧬 Gen Mutasyonları: Tek bir gende meydana gelen değişikliklerdir.
- 🧬 Kromozom Mutasyonları: Kromozom sayısında veya yapısında meydana gelen değişikliklerdir.
