📚 10. Sınıf Felsefe 1. Dönem 2. Yazılı Sınavına Hazırlık Rehberi
Felsefe sınavına hazırlanmak biraz karmaşık gibi görünebilir, ama endişelenme! Bu rehber, sınavda karşına çıkabilecek temel konuları anlamana ve başarılı olmana yardımcı olacak. Hadi başlayalım!
🤔 Felsefenin Anlamı ve Alanları
Felsefe, varlık, bilgi, değerler, akıl, zihin ve dil gibi konularla ilgili temel soruları ele alan bir düşünce disiplinidir. Kısacası, her şeyi sorgular!
- 🍎 Varlık Felsefesi (Ontoloji): Varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini inceler. "Gerçekten var olan nedir?" sorusunu sorar.
- 🧠 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji): Bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini, sınırlarını ve geçerliliğini araştırır. "Doğru bilgiye nasıl ulaşırız?" sorusuyla ilgilenir.
- ⚖️ Değer Felsefesi (Aksiyoloji): Değerlerin (ahlak, estetik, politika gibi) ne olduğunu, kaynağını ve önemini inceler. "İyi ve kötü nedir?" sorusunu sorar.
- 💡 Mantık: Doğru düşünme ve akıl yürütme ilkelerini inceler. Argümanların geçerliliğini değerlendirir.
🏛️ İlk Çağ Felsefesi
Felsefenin doğduğu yer olan Antik Yunan'a bir göz atalım. Bu dönemde felsefenin temel soruları sorulmaya başlandı.
🌟 Thales
Felsefenin babası olarak kabul edilir. Evrenin ana maddesinin su olduğunu savunmuştur.
⚛️ Demokritos
Atom teorisinin ilk savunucularından biridir. Her şeyin atomlardan oluştuğunu ileri sürmüştür.
🗣️ Sokrates
"Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir" sözüyle ünlüdür. Sorgulama yöntemini (diyalektik) kullanarak insanları düşünmeye teşvik etmiştir.
Plato (Eflatun)
Sokrates'in öğrencisidir. İdealar kuramını geliştirmiştir. Ona göre, gerçek dünya, ideaların (kusursuz formların) bir yansımasıdır.
🌳 Aristoteles
Platon'un öğrencisidir. Mantık, etik, politika ve doğa bilimleri gibi birçok alanda çalışmalar yapmıştır. Gözlem ve deneyime önem vermiştir.
❓ Bilgi Felsefesi (Epistemoloji) Temel Kavramlar
Bilgi felsefesi, bilginin doğasını, kaynağını ve sınırlarını inceler. Sınavda çıkabilecek bazı temel kavramlar şunlardır:
- ✅ Doğruluk: Bir önermenin gerçekle uyuşmasıdır.
- 🤝 Gerekçelendirme: Bir inancın doğru olduğuna dair kanıt veya neden sunmaktır.
- 🧠 İnanç: Bir şeyin doğru olduğuna dair zihinsel kabuldür.
- 🔍 Rasyonalizm: Bilginin kaynağının akıl olduğunu savunan görüştür.
- 🖐️ Empirizm: Bilginin kaynağının deneyim ve duyular olduğunu savunan görüştür.
Ahlak Felsefesi (Etik) Temel Kavramlar
Ahlak felsefesi, doğru ve yanlış davranışları, iyi ve kötü değerleri inceler.
- 🍎 Erdem: Ahlaki olarak iyi ve değerli olan özelliklerdir (dürüstlük, adalet, cesaret gibi).
- 😈 Ahlaki Görelilik (Rölativizm): Ahlaki değerlerin kişiden kişiye, toplumdan topluma değiştiğini savunan görüştür.
- 🎯 Faydacılık (Utilitarizm): Bir eylemin ahlaki değerinin, sağladığı fayda ile ölçüldüğünü savunan görüştür.
- 義務 Ödev Ahlakı (Deontoloji): Eylemlerin sonuçlarına bakılmaksızın, belirli kurallara ve ödevlere uygun olarak yapılması gerektiğini savunan görüştür.
Umarım bu rehber, felsefe sınavına hazırlanırken sana yardımcı olur. Başarılar!
