📚 10. Sınıf Fizik 1. Dönem 2. Yazılı 5. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! 10. sınıf fizik dersinin 1. dönem 2. yazılısına hazırlanırken, MEB'in yayınladığı 5. senaryoyu birlikte inceleyelim. Bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek soru tipleri hakkında size fikir verecek ve konuları tekrar etmenize yardımcı olacak.
💡 1. Bölüm: Kuvvet ve Hareket
Bu bölümde, kuvvet, hareket, Newton'un hareket yasaları ve sürtünme kuvveti gibi temel kavramları anlamanız gerekiyor. İşte size yardımcı olacak bazı noktalar:
- 🍎 Kuvvet: Bir cismin hareketini değiştiren veya cisimde şekil değişikliği yaratan etkidir. Birimi Newton (N)'dur.
- 🍎 Newton'un 1. Yasası (Eylemsizlik Yasası): Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise, cisim duruyorsa durmaya, hareketliyse sabit hızla hareketine devam eder.
- 🍎 Newton'un 2. Yasası: Bir cisme etki eden net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir. (F = ma)
- 🍎 Newton'un 3. Yasası (Etki-Tepki Yasası): Her etkiye karşılık eşit büyüklükte ve zıt yönde bir tepki kuvveti vardır.
- 🍎 Sürtünme Kuvveti: İki yüzey arasındaki hareketi engelleyen kuvvettir. Statik ve kinetik sürtünme olarak ikiye ayrılır.
✍️ Örnek Soru:
Kütlesi 2 kg olan bir cisim, yatay bir düzlemde 5 N'luk bir kuvvetle çekiliyor. Cisim ile yüzey arasındaki kinetik sürtünme katsayısı 0,2 ise, cismin ivmesi kaç m/s²'dir? (g = 10 m/s²)
Çözüm:
- Sürtünme kuvvetini hesaplayalım: Fs = k * N = 0,2 * (2 kg * 10 m/s²) = 4 N
- Net kuvveti hesaplayalım: Fnet = F - Fs = 5 N - 4 N = 1 N
- Newton'un 2. yasasını uygulayalım: Fnet = ma => 1 N = 2 kg * a => a = 0,5 m/s²
🧲 2. Bölüm: Elektrik ve Manyetizma
Bu bölümde, elektrik yükleri, elektrik alanı, potansiyel farkı, elektrik akımı, direnç ve manyetik alan gibi konulara odaklanmanız gerekiyor. İşte size yardımcı olacak bazı noktalar:
- ⚡ Elektrik Yükü: Maddenin temel özelliklerinden biridir. Pozitif (+) ve negatif (-) olmak üzere iki türü vardır. Aynı yükler birbirini iter, zıt yükler birbirini çeker.
- ⚡ Elektrik Alanı: Bir elektrik yükünün etrafında oluşturduğu ve başka bir yüke kuvvet uygulayabilen bölgedir.
- ⚡ Potansiyel Farkı (Voltaj): İki nokta arasındaki elektriksel potansiyel enerji farkıdır. Birimi Volt (V)'tur.
- ⚡ Elektrik Akımı: Bir iletkenden birim zamanda geçen yük miktarıdır. Birimi Amper (A)'dir.
- ⚡ Direnç: Bir iletkenin elektrik akımına karşı gösterdiği zorluktur. Birimi Ohm (Ω)'dur.
- ⚡ Ohm Yasası: Bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkı, iletkenden geçen akım ile direncin çarpımına eşittir. (V = IR)
- ⚡ Manyetik Alan: Hareketli elektrik yüklerinin veya manyetik malzemelerin etrafında oluşturduğu alandır.
✍️ Örnek Soru:
Bir devredeki direncin değeri 10 Ω ve devreden geçen akım 2 A ise, direncin uçları arasındaki potansiyel farkı kaç Volt'tur?
Çözüm:
Ohm Yasası'nı uygulayalım: V = IR = 2 A * 10 Ω = 20 V
🔬 3. Bölüm: Optik
Bu bölümde, ışığın yansıması, kırılması, mercekler ve optik araçlar gibi konuları anlamanız gerekiyor. İşte size yardımcı olacak bazı noktalar:
- 🌈 Işığın Yansıması: Işığın bir yüzeye çarparak geldiği ortama geri dönmesidir. Yansıma kanunları geçerlidir.
- 🌈 Işığın Kırılması: Işığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken doğrultusunu değiştirmesidir. Kırılma kanunları geçerlidir.
- 🌈 Mercekler: Işığı kırarak görüntü oluşturmaya yarayan optik araçlardır. İnce kenarlı (yakınsak) ve kalın kenarlı (ıraksak) olmak üzere iki türü vardır.
- 🌈 Optik Araçlar: Gözlük, mikroskop, teleskop gibi ışığı kullanarak görüntü elde etmeye yarayan araçlardır.
✍️ Örnek Soru:
Hava ortamından su ortamına 30 derecelik açıyla gelen bir ışın, su ortamında kaç derecelik açıyla kırılır? (Havanın kırıcılık indisi 1, suyun kırıcılık indisi 1,33)
Çözüm:
Snell Yasası'nı uygulayalım: n1 * sinθ1 = n2 * sinθ2 => 1 * sin(30°) = 1,33 * sinθ2 => sinθ2 = 0,376 => θ2 ≈ 22,1°
Umarım bu senaryo, sınavınıza hazırlanırken size yardımcı olur. Başarılar dilerim!
