🍎 10. Sınıf Fizik: Serbest Düşme Konu Anlatımı ve Örnek Sorular
Serbest düşme, bir cismin sadece yer çekimi etkisi altında, ilk hızsız hareket etmesidir. Bu hareketi anlamak için bazı temel kavramları ve formülleri bilmemiz gerekiyor.
📚 Temel Kavramlar
- 🌍 Yer Çekimi İvmesi (g): Dünya üzerindeki cisimlere etki eden ve onları merkeze doğru çeken ivmedir. Yaklaşık değeri 9.8 m/s²'dir, ancak çoğu soruda kolaylık sağlaması için 10 m/s² olarak alınır.
- 💨 Hava Direnci: Serbest düşme ideal bir durumdur. Gerçek hayatta hava direnci cisimlerin hareketini etkiler. Bu konu anlatımında hava direncinin olmadığını varsayıyoruz.
- 🚀 İlk Hız (v₀): Serbest düşmede cismin başlangıçta sahip olduğu hızdır. Serbest düşme tanımı gereği ilk hız sıfırdır (v₀ = 0).
📝 Serbest Düşme Formülleri
- ⏱️ Hız (v): Herhangi bir t anındaki hızı bulmak için kullanılır.
v = g * t
- 📏 Yükseklik (h): Cisimlerin belirli bir sürede ne kadar yol katettiğini bulmak için kullanılır.
h = (1/2) * g * t²
- 🚀 Zamansız Hız Formülü: Eğer zamanı bilmiyorsak, bu formül işimize yarar.
v² = 2 * g * h
✍️ Örnek Sorular ve Çözümleri
Soru 1: Bir taş, 80 metre yükseklikten serbest bırakılıyor. Taşın yere düşme süresi kaç saniyedir? (g = 10 m/s² alınız)
Çözüm:
h = 80 m, g = 10 m/s²
h = (1/2) * g * t² formülünü kullanacağız.
80 = (1/2) * 10 * t²
80 = 5 * t²
t² = 16
t = 4 saniye
Cevap: Taşın yere düşme süresi 4 saniyedir.
Soru 2: Bir top, serbest düşmeye bırakıldıktan 3 saniye sonraki hızı kaç m/s olur? (g = 10 m/s² alınız)
Çözüm:
t = 3 s, g = 10 m/s²
v = g * t formülünü kullanacağız.
v = 10 * 3
v = 30 m/s
Cevap: Topun 3 saniye sonraki hızı 30 m/s'dir.
Soru 3: Bir cisim serbest bırakılıyor ve yere 6 saniyede düşüyor. Düştüğü yükseklik kaç metredir? (g = 10 m/s² alınız)
Çözüm:
t = 6 s, g = 10 m/s²
h = (1/2) * g * t² formülünü kullanacağız.
h = (1/2) * 10 * 6²
h = 5 * 36
h = 180 metre
Cevap: Cisim 180 metre yükseklikten düşmüştür.
💡 İpuçları
- ✅ Soruları dikkatlice okuyun ve verilenleri not alın.
- ✅ Doğru formülü seçtiğinizden emin olun.
- ✅ Birimleri kontrol edin ve gerekirse dönüştürün.
- ✅ İşlemleri dikkatlice yapın ve sonucu kontrol edin.
Umarım bu konu anlatımı ve örnek sorular, serbest düşme konusunu anlamanıza yardımcı olmuştur. Başarılar!
