🧬 11. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık: MEB Örnek Sorular ve Çözümleri
Merhaba 11. sınıf öğrencileri! Biyoloji dersinin ilk yazılısı yaklaşıyor. Bu yazıda, Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) yayınladığı örnek soruları ve çözümlerini inceleyerek sınavda başarılı olmanıza yardımcı olacağız. Unutmayın, düzenli tekrar ve bol soru çözümü başarının anahtarıdır!
🦠 Hücre Bölünmesi (Mitoz ve Mayoz)
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için temel bir süreçtir. Mitoz ve mayoz olmak üzere iki temel hücre bölünmesi çeşidi bulunur.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülür. Amacı, hücre sayısını artırarak büyümeyi ve doku onarımını sağlamaktır. Mitoz sonucu oluşan hücreler, ana hücreyle aynı genetik yapıya sahiptir (2n kromozomlu).
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler: sperm ve yumurta) görülür. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek (n kromozomlu) döllenme sırasında türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır. Mayoz sonucu oluşan hücreler, ana hücreden farklı genetik yapıya sahiptir.
🧬 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Bu süreçte genler, kromozomlar ve DNA önemli rol oynar.
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği (örneğin, göz rengi) kontrol eden birimdir.
- 🧪 Kromozom: DNA'nın proteinlerle sarılıp yoğunlaşmış halidir. Her türün kendine özgü kromozom sayısı vardır.
- 🧬 DNA: Kalıtsal bilgiyi taşıyan moleküldür. Çift sarmallı bir yapıya sahiptir ve adenin (A), timin (T), guanin (G) ve sitozin (C) olmak üzere dört farklı baz içerir. A her zaman T ile, G her zaman C ile eşleşir.
🌍 Ekoloji
Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Ekosistem, popülasyon, komünite gibi kavramlar ekolojinin temelini oluşturur.
- 🌳 Ekosistem: Canlı ve cansız çevrenin etkileşimiyle oluşan sistemdir.
- 🐾 Popülasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluktur.
- 🏘️ Komünite: Belirli bir bölgede yaşayan farklı türdeki popülasyonların oluşturduğu topluluktur.
❓ Örnek Soru 1: Mitoz ve Mayoz Arasındaki Farklar Nelerdir?
Cevap:
- 🌱 Mitoz, vücut hücrelerinde görülürken, mayoz üreme hücrelerinde görülür.
- 🌱 Mitoz sonucu 2 hücre oluşurken, mayoz sonucu 4 hücre oluşur.
- 🌱 Mitozda kromozom sayısı değişmezken, mayozda kromozom sayısı yarıya iner.
- 🌱 Mitozda genetik çeşitlilik olmazken, mayozda genetik çeşitlilik oluşur.
❓ Örnek Soru 2: DNA'nın Yapısını Açıklayınız.
Cevap:
DNA, çift sarmallı bir yapıya sahiptir. Her bir sarmal, nükleotit adı verilen birimlerden oluşur. Nükleotitler, bir şeker (deoksiriboz), bir fosfat grubu ve bir azotlu bazdan (adenin, timin, guanin veya sitozin) oluşur. İki sarmal, azotlu bazlar arasındaki hidrojen bağlarıyla bir arada tutulur. Adenin (A) her zaman timin (T) ile, guanin (G) her zaman sitozin (C) ile eşleşir.
❓ Örnek Soru 3: Ekosistemdeki Besin Zincirini Örneklerle Açıklayınız.
Cevap:
Besin zinciri, bir ekosistemdeki canlıların birbirleriyle beslenme ilişkilerini gösterir. Genellikle bitkiler (üreticiler) ile başlar, otoburlar (birincil tüketiciler) ve etoburlar (ikincil ve üçüncül tüketiciler) ile devam eder. Örneğin:
Güneş → Ot (Üretici) → Çekirge (Birincil Tüketici) → Kurbağa (İkincil Tüketici) → Yılan (Üçüncül Tüketici) → Şahin (Dördüncül Tüketici)
Umarım bu örnek sorular ve çözümleri, biyoloji yazılısına hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
