🎨 11. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 2. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve biliyorum ki biraz streslisiniz. Ama merak etmeyin, bu yazıda MEB'in yayınladığı 2. senaryoya uygun sorularla felsefe konularını tekrar edeceğiz. Hazırsanız, başlayalım!
🧠 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
- 🤔 Bilgi Nedir? Bilgi, özne ile nesne arasındaki ilişkiden doğan, nesnenin zihindeki tasarımıdır. Yani bir şeyi bilmek, o şey hakkında bir fikre sahip olmak demektir.
- ❓ Bilginin Kaynakları Nelerdir?
- 🍎 Akılcılık (Rasyonalizm): Bilginin doğuştan geldiğini ve aklın doğru bilgiye ulaşabileceğini savunur. Önemli temsilcileri: Platon, Descartes.
- 🖐️ Deneycilik (Empirizm): Bilginin deneyim yoluyla kazanıldığını savunur. Duyularımız aracılığıyla dünyayı algılar ve bilgiye ulaşırız. Önemli temsilcileri: Locke, Hume.
- 🌟 Kritisizm: Akılcılık ve deneyciliği uzlaştırmaya çalışan bir yaklaşımdır. Bilginin hem akıl hem de deneyimle oluştuğunu savunur. Önemli temsilcisi: Kant.
- 💡 Sezgicilik (Entüisyonizm): Bilginin sezgi yoluyla, yani içgüdüsel olarak elde edildiğini savunur. Önemli temsilcisi: Bergson.
- 🙏 Pragmatizm: Bilginin pratik fayda sağladığı ölçüde doğru olduğunu savunur. Yani bir bilgi işe yarıyorsa doğrudur. Önemli temsilcisi: William James.
- 🎯 Doğruluk Kriterleri Nelerdir?
- 🤝 Uygunluk (Correspondance): Bir önermenin gerçeklikle uyuşması durumunda doğru olduğunu savunur.
- 🔗 Tutarlılık (Coherence): Bir önermenin diğer bilgilerimizle çelişmemesi durumunda doğru olduğunu savunur.
- ✅ Tümel Uzlaşım (Consensus): Bir önermenin herkes tarafından kabul edilmesi durumunda doğru olduğunu savunur.
- 💡 Apaçıklık (Evidence): Bir önermenin açık ve net olması durumunda doğru olduğunu savunur.
- 💸 Faydacılık (Pragmatism): Bir önermenin pratik fayda sağlaması durumunda doğru olduğunu savunur.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
- 🤔 Varlık Nedir? Varlık, var olan her şeydir. Ancak "var olmak" ne anlama gelir? İşte bu noktada farklı görüşler ortaya çıkar.
- ❓ Varlık Felsefesinin Temel Soruları:
- 🌿 Varlık var mıdır? Bazı filozoflar (nihilistler) varlığın bir yanılsama olduğunu savunurken, çoğu filozof varlığın gerçek olduğunu kabul eder.
- 🌱 Varlığın temelinde ne vardır? Madde mi, idea mı? Bu soru, materyalizm ve idealizm arasındaki temel ayrımı oluşturur.
- 🌳 Varlık bir midir, çok mudur? Monizm (tekçilik) varlığın temelinde tek bir şey olduğunu savunurken, düalizm (ikicilik) iki temel unsur olduğunu, pluralizm (çokçuluk) ise birden fazla temel unsur olduğunu savunur.
- 🌟 Varlıkla İlgili Temel Yaklaşımlar:
- 🧱 Materyalizm: Varlığın temelinde maddenin olduğunu savunur. Her şey maddeden oluşmuştur.
- 🧠 İdealizm: Varlığın temelinde düşüncenin (ideanın) olduğunu savunur. Madde, düşüncenin bir yansımasıdır.
- 🌱 Düalizm: Varlığın hem madde hem de düşünceden oluştuğunu savunur. Ruh ve beden gibi iki ayrı unsur vardır.
- 🌊 Fenomenoloji: Varlığı olduğu gibi, deneyimlediğimiz şekliyle incelemeyi amaçlar. Önemli temsilcisi: Husserl.
- ⏳ Varoluşçuluk (Egzistansiyalizm): İnsanın özünün önceden belirlenmediğini, insanın kendi özünü yarattığını savunur. Önemli temsilcileri: Sartre, Camus.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
- 🤔 Ahlak Nedir? Ahlak, bir toplumda uyulması gereken davranış kurallarıdır. İyi ve kötü, doğru ve yanlış arasındaki ayrımları içerir.
- ❓ Ahlak Felsefesinin Temel Soruları:
- ✔️ Ahlaki eylemin amacı nedir? Mutluluk mu, fayda mı, görev mi?
- ❌ Evrensel ahlak yasaları var mıdır? Yoksa ahlak, kültüre göre değişir mi?
- 🕊️ İnsan özgür müdür? Eğer özgür değilsek, ahlaki sorumluluğumuz olabilir mi?
- 🌟 Ahlaki Yaklaşımlar:
- 😌 Hazcılık (Hedonizm): Ahlaki eylemin amacının haz almak olduğunu savunur. Önemli temsilcisi: Aristippos.
- 💪 Faydacılık (Utilitarizm): Ahlaki eylemin amacının mümkün olan en çok sayıda insana en çok fayda sağlamak olduğunu savunur. Önemli temsilcileri: Bentham, Mill.
- 📜 Ödev Ahlakı (Deontoloji): Ahlaki eylemin amacının ödevleri yerine getirmek olduğunu savunur. Eylemin sonucuna değil, niyete önem verir. Önemli temsilcisi: Kant.
- 🌱 Erdem Etiği: Ahlaki eylemin amacının erdemli bir karaktere sahip olmak olduğunu savunur. Önemli temsilcisi: Aristoteles.
Umarım bu tekrar, yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
