İki basamaklı sayılarla çıkarma işlemi yaparken, bazen birler basamağındaki sayıyı çıkaramayız. İşte o zaman onluk bozarız.
Onluk bozmak, onluk basamağındaki bir onluğu alıp, birler basamağına 10 tane birim olarak eklemektir.
Örnek: 52 - 17 = ?
Örnek: 63 - 28 = ?
Onluk bozduğumuzda, onlar basamağındaki sayı 1 azalır, birler basamağındaki sayı ise 10 artar. Bunu unutma!
Soru 1: Elif'in 42 tane boya kalemi vardı. 17 tanesini arkadaşına verdi. Elif'in kaç boya kalemi kalmıştır?
a) 23
b) 25
c) 35
Cevap: b) 25
Çözüm: 42 - 17 işlemini yapalım. 42'nin birler basamağındaki 2'den 7 çıkmaz. Bu yüzden 4 onluktan 1 onluğu (10'u) alırız. 2 birlik + 10 birlik = 12 birlik olur. 12 - 7 = 5 birlik. Kalan 3 onluktan 1 onluk çıkarılır: 3 - 1 = 2 onluk. Sonuç 2 onluk 5 birlik, yani 25'tir.
Soru 2: Bir otobüste 56 yolcu vardı. Durakta 28 yolcu indi. Otobüste kaç yolcu kalmıştır?
a) 28
b) 32
c) 38
Cevap: a) 28
Çözüm: 56 - 28 işlemini yapalım. 6'dan 8 çıkmaz. 5 onluktan 1 onluğu (10'u) alırız. 6 birlik + 10 birlik = 16 birlik. 16 - 8 = 8 birlik. Kalan 4 onluktan 2 onluk çıkarılır: 4 - 2 = 2 onluk. Sonuç 2 onluk 8 birlik, yani 28'dir.
Soru 3: 70 sayısından 35 sayısını onluk bozarak çıkardığımızda aşağıdaki adımlardan hangisi doğrudur?
a) 7 onluk - 3 onluk = 4 onluk, 0 birlik - 5 birlik = 5 birlik. Sonuç 45.
b) 7 onluktan 1 onluk alınır. 10 birlik - 5 birlik = 5 birlik. Kalan 6 onluk - 3 onluk = 3 onluk. Sonuç 35.
c) 0'dan 5 çıkmaz. 7 onluktan 1 onluk alınır. 10 birlik + 0 birlik = 10 birlik. 10 - 5 = 5 birlik. Kalan 6 onluk - 3 onluk = 3 onluk. Sonuç 35.
Cevap: c)
Çözüm: Doğru çözüm, birler basamağında onluk bozma işlemini doğru bir şekilde anlatmaktadır. 70 - 35 işleminde, 0'dan 5 çıkmayacağı için 7 onluktan 1 onluk (10) alınır. 10 - 5 = 5 birlik. Geriye 6 onluk kalır. 6 onluk - 3 onluk = 3 onluk. Sonuç 35 olur.
Soru 4: Bir manav 91 kg patatesin önce 25 kg'ını, sonra 18 kg'ını sattı. Geriye kaç kg patates kalmıştır?
a) 48
b) 56
c) 66
Cevap: a) 48
Çözüm: Önce toplam kaç kg sattığını bulalım: 25 + 18 = 43 kg. Sonra kalanı bulmak için 91 - 43 işlemini yapalım. 1'den 3 çıkmaz. 9 onluktan 1 onluk alırız. 1 birlik + 10 birlik = 11 birlik. 11 - 3 = 8 birlik. Kalan 8 onluk - 4 onluk = 4 onluk. Sonuç 4 onluk 8 birlik, yani 48'dir.