Merhaba! Bugün bütün, yarım ve çeyrek kavramlarını öğreneceğiz. Bunları anlamak çok kolay!
Bütün, bir şeyin tamamına denir. Hiç eksiksizdir.
Örneğin:
Yarım, bir bütünün iki eşit parçaya bölünmüş halidir.
Bir bütünü ikiye bölersek, iki tane yarım elde ederiz.
Çeyrek, bir bütünün dört eşit parçaya bölünmüş halidir.
Bir bütünü önce ikiye, sonra o yarımları tekrar ikiye bölersek, dört tane çeyrek elde ederiz.
Bir pastayı düşünelim:
Artık siz de etrafınızdaki nesneleri bütün, yarım ve çeyrek olarak düşünebilirsiniz!
Soru 1: Elif, annesinin verdiği bütün bir ekmeği önce iki eşit parçaya ayırdı. Daha sonra bu parçalardan birini de iki eşit parçaya böldü. Elif'in son durumda elinde kaç çeyrek ekmek vardır?
a) 1
b) 2
c) 3
Cevap: b) 2
Çözüm: Bütün ekmek ikiye bölününce 2 yarım olur. Bir yarım da ikiye bölününce 2 çeyrek olur. Diğer yarım bölünmediği için çeyrek olmaz. Bu nedenle toplam 2 çeyrek ekmek vardır.
Soru 2: Bir pastayı 4 eşit parçaya böldük. Bu parçalardan üçünü yedik. Yenen pasta miktarını nasıl ifade ederiz?
a) Çeyrek
b) Yarım
c) Bütün
Cevap: c) Bütün
Çözüm: Bir bütün pasta 4 çeyrektir. 3 çeyrek yendiğinde geriye 1 çeyrek kalır. 3 çeyrek, bir bütün pastanın \(\frac{3}{4}\)'üdür. Ancak seçeneklerde bu yok. 4 çeyrek = 1 bütün olduğuna göre, 3 çeyrek yendiğinde geriye kalan 1 çeyrek de yenirse bütün pasta bitmiş olur. Soruda yenen miktar soruluyor. 3 parça yendi, 1 parça kaldı. Yani bütün pastanın tamamı yenmemiş, bu nedenle yenen miktar "bütün" değildir. Ancak seçeneklerde "3 çeyrek" olmadığı ve en yakın ifade bütün olduğu için cevap c) Bütün olarak verilmiştir. (Not: Bu soru, öğrencinin bütün-yarım-çeyrek ilişkisini kavraması için tasarlanmıştır. Aslında 3 çeyrek, bir bütünden azdır ama seçenekler arasında en uygunu "bütün"dür çünkü yarım (2 çeyrek) veya çeyrek (1 çeyrek) değildir.) Düzeltme: 4 çeyrek = 1 bütün. 3 çeyrek, 1 bütünden küçük olduğu için "bütün" denemez. Bu durumda soru hatalı görünebilir. Ancak 2. sınıf seviyesi için somut düşünme egzersizi olarak, "3 parça yendi, 1 parça kaldı, yani bütün pasta yenmedi" şeklinde yorumlanabilir. Doğru cevap seçeneklerde olmadığı için bu soru kaldırılmalıdır. Yeniden formüle edelim:
Soru 2 (Düzeltilmiş): Bir pastayı 4 eşit parçaya böldük. Bu parçalardan ikisini yedik. Yenen pasta miktarı ne kadardır?
a) Çeyrek
b) Yarım
c) Bütün
Cevap: b) Yarım
Çözüm: Bir bütün pasta 4 çeyrektir. 2 çeyrek yendiğinde, yenen miktar yarım pastadır. Çünkü 2 çeyrek = 1 yarım eder.
Soru 3: Bir karpuzu önce iki eşit parçaya, sonra da bu parçalardan birini tekrar iki eşit parçaya böldük. Son durumda karpuzun kaçta kaçı bir çeyrektir?
a) Yarısı
b) Tamamı
c) Çeyreği
Cevap: c) Çeyreği
Çözüm: Bütün karpuz ikiye bölününce 2 yarım olur. Bir yarım daha ikiye bölününce 2 çeyrek olur. Diğer yarım ise bölünmedi. Son durumda 1 yarım ve 2 çeyrek vardır. Toplam 4 çeyrek eden bütün