Sıvıları ölçmek için bardak, sürahi, kova gibi araçlar kullanabiliriz. Bunlara standart olmayan ölçme birimleri denir çünkü herkesin bardağı veya sürahisi farklı büyüklükte olabilir.
Bir sürahi suyu ölçmek istediğimizi düşünelim. Kaç bardak doldurabileceğimizi bulmaya çalışalım.
Örneğin, sürahideki su 5 bardak doldurduysa, sürahinin 5 bardak su aldığını söyleriz.
Standart olmayan birimlerle ölçüm yaparken, herkes aynı kabı kullanmalıdır. Sen bir çay bardağı ile, arkadaşın bir su bardağı ile ölçüm yaparsa farklı sonuçlar bulursunuz. Bu yüzden, "5 bardak" derken hangi bardağı kullandığımızı da söylememiz gerekir.
Sonuç: Sıvı miktarlarını standart olmayan birimlerle ölçebilir ve "3 kova su", "8 kaşık şurup" gibi ifadeler kullanabiliriz.
Soru 1: Elif, annesinin yaptığı limonatayı bardaklara doldurmak istiyor. Limonatayı ölçmek için aşağıdakilerden hangisini kullanması standart olmayan bir ölçme birimidir?
a) Litre
b) Su bardağı
c) Yemek kaşığı
d) Mililitre
Cevap: b) Su bardağı ve c) Yemek kaşığı. Çözüm: Litre ve mililitre standart ölçü birimleridir. Su bardağı ve yemek kaşığı ise her evde farklı büyüklükte olabilen standart olmayan birimlerdir.
Soru 2: Ali, bir sürahi dolusu suyu ölçmek için 6 su bardağı kullanıyor. Aynı sürahiyi, çay bardağı ile ölçmek isterse aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
a) 3 çay bardağı
b) 6 çay bardağı
c) 12 çay bardağı
d) 18 çay bardağı
Cevap: c) 12 çay bardağı. Çözüm: Bir su bardağı genellikle iki çay bardağı su alır. Bu nedenle 6 su bardağı, 6 x 2 = 12 çay bardağı eder.
Soru 3: Bir vazonun ne kadar su aldığını ölçen Ece, 8 yemek kaşığı buluyor. Aynı vazoyu tatlı kaşığı ile ölçseydi sonuç nasıl olurdu?
a) 8 tatlı kaşığı
b) 16 tatlı kaşığı
c) 24 tatlı kaşığı
d) 4 tatlı kaşığı
Cevap: c) 24 tatlı kaşığı. Çözüm: Bir yemek kaşığı genellikle üç tatlı kaşığı su alır. Bu yüzden 8 yemek kaşığı, 8 x 3 = 24 tatlı kaşığı eder.
Soru 4: Berk, bir kovadaki suyu ölçmek için 5 kova su ile aynı büyüklükteki leğeni kullanıyor. Leğeni, daha küçük bir sürahi ile ölçtüğünde 15 sürahi ediyor. Buna göre bir kova su kaç sürahi eder?
a) 3 sürahi
b) 5 sürahi
c) 10 sürahi
d) 15 sürahi
Cevap: a) 3 sürahi. Çözüm: 5 kova = 1 leğen ve 1 leğen = 15 sürahi ise, 5 kova = 15 sürahi demektir. O zaman 1 kova, 15 ÷ 5 = 3 sürahi eder.