Bir duygumuzu, düşüncemizi veya bir olayı anlatan, anlamlı söz gruplarına cümle denir.
Cümleler, konuşurken ve yazarken kullandığımız en önemli yapılardır.
Doğru ve güzel bir cümle yazmak için dikkat etmemiz gereken kurallar vardır:
1. Karışık Kelimelerden Cümle Yapalım
Aşağıdaki karışık kelimeleri kullanarak anlamlı bir cümle kurun.
2. Eksik Cümleleri Tamamlayalım
Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun kelimelerle doldurun.
3. Resme Bakarak Cümle Yazalım
Bir çocuğun parkta salıncakta sallandığı bir resim hayal edin. Bu resmi anlatan bir cümle yazın.
4. Cümleyi Doğru Yazalım
Aşağıdaki yanlış yazılmış cümleyi, kurallara uygun şekilde yeniden yazın.
Soru 1: Aşağıdaki kelimelerle anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturmak istiyoruz.
" – parkta – top – oynuyor – çocuklar – "
a) Oynuyor top parkta çocuklar.
b) Çocuklar parkta top oynuyor.
c) Top parkta çocuklar oynuyor.
Cevap: b) Çocuklar parkta top oynuyor.
Çözüm: Doğru cevap "b" seçeneğidir. Cümlemiz "Özne (Çocuklar) + Yer (parkta) + Nesne (top) + Yüklem (oynuyor)" şeklinde kurulduğu için anlamlı ve kurallıdır.
Soru 2: Elif, "kedi – süt – içiyor – beyaz" kelimelerini kullanarak bir cümle yazmak istiyor. Cümlesinin doğru olması için hangi kelimeyi kullanmamalıdır?
a) kedi
b) süt
c) beyaz
Cevap: c) beyaz
Çözüm: Doğru cevap "c" seçeneğidir. "Beyaz" kelimesi bir renk belirtir ve bu cümlede ihtiyaç duyulan bir bilgi değildir. "Kedi süt içiyor." cümlesi anlamlı ve kurallı bir cümledir.
Soru 3: "kitap – okuyor – Ayşe" kelimelerinden oluşturulacak en doğru cümle aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ayşe okuyor kitap.
b) Okuyor Ayşe kitap.
c) Ayşe kitap okuyor.
Cevap: c) Ayşe kitap okuyor.
Çözüm: Doğru cevap "c" seçeneğidir. Türkçede kurallı bir cümlede önce özne (Ayşe), sonra nesne (kitap), en sonda da yüklem (okuyor) gelmelidir.
Soru 4: "Bugün hava çok sıcak." cümlesinde kaç tane kelime vardır?
a) 2
b) 3
c) 4
Cevap: c) 4
Çözüm: Doğru cevap "c" seçeneğidir. Cümleyi oluşturan kelimeleri sayalım: "Bugün" (1), "hava" (2), "çok" (3), "sıcak" (4). Toplam dört kelime vardır.
1. Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.
"Bugün hava çok ............... ." (güneşli / oynuyor)
2. Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun kelimeyi yazınız.
"Annem bana kırmızı ............... aldı." (elma / top)
Aşağıdaki kelimeleri anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde eşleştiriniz.
1. "Ayşe top oynuyor." cümlesi doğru yazılmıştır. ( )
2. "okula yürüyor Ali." cümlesi doğru bir cümledir. ( )
3. Her cümle büyük harfle başlar. ( )
1. "Kitap" kelimesini kullanarak bir cümle yazınız.
2. "Oyun" kelimesini kullanarak bir cümle yazınız.
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi doğru yazılmıştır?
a) bahçede çiçek var.
b) Bahçede çiçek var.
c) Bahçede Çiçek var.
2. Aşağıdaki kelime gruplarından hangisi anlamlı bir cümle oluşturur?
a) uçuyor - gökyüzünde - kuşlar
b) gökyüzünde - uçuyor - kuşlar
c) kuşlar - gökyüzünde - uçuyor
Cevaplar:
A1: güneşli
A2: top
B1: Kedimiz - bahçede uyuyor.
B2: Yemekten - sonra elmaları yedik.
B3: Yarın - okula gideceğiz.
B4: Bütün - çiçekler açtı.
C1: D
C2: Y
C3: D
D1: (Örnek: Yeni bir kitap aldım.)
D2: (Örnek: Arkadaşlarımla oyun oynadık.)
E1: b
E2: c