Bir metni okuduktan sonra, onunla ilgili sorular oluşturabiliriz. Bu, okuduğumuzu daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
Nasıl Soru Oluştururuz?
Bir soruyu cevaplamak için, cevabın metnin içinde olduğundan emin olmalıyız. Soruyu dikkatlice okuruz ve metne geri dönüp cevabı ararız.
Cevaplarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Örnek:
"Ayşe, pazartesi günü okul bahçesinde top oynadı."
Soru 1: Aşağıdaki metni okuyalım: "Ali, sabah erkenden kalktı. Önce ellerini ve yüzünü yıkadı. Sonra kahvaltısını yaptı. Okul üniformasını giyip çantasını hazırladı. En sevdiği kitabı da çantasına koydu ve okula gitmek için evden çıktı." Bu metne göre Ali, okula gitmeden önce aşağıdakilerden hangisini yapmamıştır?
a) Ellerini ve yüzünü yıkamak
b) Kahvaltı yapmak
c) Ödevlerini yapmak
Cevap: c) Ödevlerini yapmak
Çözüm: Metinde Ali'nin ellerini yıkadığı, kahvaltı yaptığı, üniformasını giydiği ve kitabını çantasına koyduğu yazıyor. Ödev yapmaktan ise hiç bahsedilmiyor.
Soru 2: "Ayşe, parka gitti. Salıncakta sallandı, kaydıraktan kaydı ve top oynadı. Eve döndüğünde annesi ona meyve suyu ikram etti." Bu metinle ilgili doğru bir soru aşağıdakilerden hangisi olabilir?
a) Ayşe parkta ne yedi?
b) Ayşe parkta neler yaptı?
c) Ayşe'nin annesi parka gitti mi?
Cevap: b) Ayşe parkta neler yaptı?
Çözüm: Metnin ana konusu Ayşe'nin parkta yaptığı aktivitelerdir (sallanmak, kaymak, top oynamak). Bu yüzden "Ayşe parkta neler yaptı?" sorusu metnin içeriğine en uygun sorudur.
Soru 3: "Can, odasını topladı. Oyuncaklarını kutulara yerleştirdi. Kitaplarını rafta düzenledi. Yatağını topladıktan sonra odası tertemiz oldu." Bu metinden çıkarılabilecek en doğru sonuç nedir?
a) Can'ın odası dağınıktı.
b) Can temizlik yapmayı seviyor.
c) Can odasını temizledi ve düzenledi.
Cevap: c) Can odasını temizledi ve düzenledi.
Çözüm: Metinde Can'ın odasını topladığı, oyuncaklarını ve kitaplarını yerleştirdiği ve yatağını topladığı anlatılıyor. Tüm bu bilgiler, onun odasını temizleyip düzenlediğini gösterir.
1. Bir metnin başında yer alan ve konuyu anlatan bölüme ________ denir.
2. Metni oluşturan cümlelerin her birine ________ denir.
3. Bir metni okuduktan sonra anladıklarımızı kendi cümlelerimizle anlatmaya ________ denir.
Aşağıdaki ifadeleri anlamlarıyla eşleştiriniz.
1. ( ) Bir metinle ilgili soru sorarken metni dikkatli okumalıyız.
2. ( ) Bir metindeki her sorunun cevabı metnin içinde bulunur.
3. ( ) Metinle ilgili soru oluştururken metnin konusundan uzaklaşabiliriz.
1. "Ali, parkta top oynuyordu." cümlesiyle ilgili bir soru yazınız.
2. "Ayşe, kitaplarını çok seviyor." cümlesi için iki farklı soru oluşturunuz.
1. Aşağıdakilerden hangisi bir metinle ilgili soru oluştururken dikkat etmemiz gereken bir kural değildir?
A) Metni dikkatli okumak
B) Soruyu metnin konusuna uygun sormak
C) Sorunun cevabını metinde aramak
D) Soruyu mümkün olduğunca uzun tutmak
2. "Kedimiz Pamuk, süt içmeyi çok seviyor." cümlesi için aşağıdaki sorulardan hangisi uygun değildir?
A) Pamuk ne içmeyi seviyor?
B) Pamuk kaç yaşındadır?
C) Pamuk'un en sevdiği içecek nedir?
D) Kim süt içmeyi seviyor?
Cevaplar:
A.1: başlık
A.2: paragraf/cümle
A.3: özetleme
B: 1-D, 2-C, 3-A, 4-B
C.1: Doğru
C.2: Yanlış
C.3: Yanlış
D.1: (Örnek) Ali nerede top oynuyordu?
D.2: (Örnek) 1- Ayşe neyi çok seviyor? 2- Kitaplarını kim seviyor?
E.1: D
E.2: B
