🧪 2026 TYT Fizik: Sürtünme Kuvveti Deneyi Sonuçları
Sürtünme kuvveti, hareket etmeye çalışan veya hareket eden cisimlere karşı koyan bir kuvvettir. Bu kuvvet, yüzeylerin pürüzlülüğünden ve cisimlerin birbirine uyguladığı basınçtan kaynaklanır. Sürtünme kuvvetini daha iyi anlamak için basit bir deney yapalım ve sonuçlarını inceleyelim.
🔬 Deneyin Amacı
- 🍎 Sürtünme kuvvetinin yüzeyin cinsine bağlı olup olmadığını anlamak.
- 🍎 Sürtünme kuvvetinin cisme uygulanan dik kuvvete (ağırlığa) bağlı olup olmadığını gözlemlemek.
🧱 Kullanılan Malzemeler
- 🪵 Farklı yüzeylere sahip zeminler (örneğin: tahta, halı, cam)
- 🧱 Farklı ağırlıklara sahip bloklar
- 📏 Dinamometre (kuvvet ölçer)
- 🧵 İp
✍️ Deneyin Yapılışı
- 🧵 Bloğu ipe bağlayın ve dinamometreye takın.
- 🪵 Bloğu farklı yüzeylerde sabit hızla çekin.
- 📏 Dinamometrenin gösterdiği değeri (sürtünme kuvvetini) kaydedin.
- 🧱 Farklı ağırlıklardaki bloklar için aynı işlemleri tekrarlayın.
📊 Gözlemler ve Veri Toplama
Deney sırasında aşağıdaki gibi bir tablo oluşturarak verileri kaydedebiliriz:
| Yüzey |
Bloğun Ağırlığı (N) |
Sürtünme Kuvveti (N) |
| Tahta |
1 |
0.2 |
| Tahta |
2 |
0.4 |
| Halı |
1 |
0.5 |
| Halı |
2 |
1.0 |
| Cam |
1 |
0.1 |
| Cam |
2 |
0.2 |
🤔 Deney Sonuçlarının Analizi
- 🍎 Yüzeyin Cinsi: Farklı yüzeylerdeki sürtünme kuvvetleri farklıdır. Örneğin, halı yüzeyinde sürtünme kuvveti tahta veya cam yüzeyine göre daha fazladır. Bu, halının daha pürüzlü bir yüzeye sahip olmasından kaynaklanır.
- 🍎 Ağırlık: Bloğun ağırlığı arttıkça sürtünme kuvveti de artar. Çünkü ağırlık arttıkça yüzeye uygulanan dik kuvvet artar ve bu da sürtünme kuvvetini artırır.
💡 Çıkarımlar
- 🍎 Sürtünme kuvveti, yüzeyin cinsine ve cisme uygulanan dik kuvvete (ağırlığa) bağlıdır.
- 🍎 Pürüzlü yüzeylerde sürtünme kuvveti daha fazladır.
- 🍎 Ağırlık arttıkça sürtünme kuvveti de artar.
✏️ Ek Bilgiler
Sürtünme kuvveti, hareketli parçaların aşınmasına neden olabilirken, aynı zamanda hareket etmemizi, araçların durmasını ve birçok günlük aktiviteyi mümkün kılar. Sürtünme kuvvetini azaltmak için yağlama gibi yöntemler kullanılırken, bazı durumlarda (örneğin, frenlerde) sürtünme kuvveti artırılmaya çalışılır.
❓ TYT Fizik Bağlantısı
Bu deney, TYT Fizik konularından biri olan "Kuvvet ve Hareket" konusunu anlamanıza yardımcı olur. Sürtünme kuvvetinin nelere bağlı olduğunu ve nasıl hesaplandığını öğrenmek, bu konudaki soruları daha kolay çözmenizi sağlar.
Sürtünme kuvveti genellikle şu formülle ifade edilir: $F_s = \mu \cdot N$, burada $F_s$ sürtünme kuvveti, $\mu$ sürtünme katsayısı ve $N$ yüzeye uygulanan dik kuvvettir.
