🧮 Ters Orantı Nedir?
Ters orantı, iki çokluktan biri artarken diğeri aynı oranda azalıyorsa veya biri azalırken diğeri aynı oranda artıyorsa aralarında ters orantı vardır deriz. Günlük hayattan örneklerle konuyu daha iyi anlayalım.
- 🚗 Hız ve Zaman: Bir yolu ne kadar hızlı gidersen o kadar kısa sürede varırsın. Hız arttıkça zaman azalır.
- 👨🌾 İşçi Sayısı ve İşin Bitme Süresi: Bir işi ne kadar çok işçi yaparsa, iş o kadar çabuk biter. İşçi sayısı arttıkça işin bitme süresi azalır.
🤔 Ters Orantı Problemleri Nasıl Çözülür?
Ters orantı problemlerini çözerken dikkat etmemiz gereken en önemli şey, çokluklar arasındaki ilişkinin ters orantı olduğunu doğru tespit etmektir. İşte adım adım çözüm yöntemi:
- Adım 1: Problemi dikkatlice okuyun ve hangi çoklukların ters orantılı olduğunu belirleyin.
- Adım 2: Verilen bilgileri bir tablo veya şema üzerinde düzenleyin.
- Adım 3: Ters orantıda, çoklukların çarpımı sabittir. Yani, $a \cdot x = b \cdot y$ şeklinde bir eşitlik kurarız. Burada $a$ ve $b$ birinci çokluğun değerleri, $x$ ve $y$ ise ikinci çokluğun değerleridir.
- Adım 4: Kurduğunuz eşitliği çözerek bilinmeyeni bulun.
💡 Örnek Soru ve Çözümü
Soru: Bir havuzu 6 musluk 8 saatte dolduruyor. Aynı havuzu 4 musluk kaç saatte doldurur?
Çözüm:
- 🍎 Adım 1: Musluk sayısı ve dolma süresi ters orantılıdır. Çünkü musluk sayısı azaldıkça havuzun dolma süresi artacaktır.
- 🍎 Adım 2: Verilenleri düzenleyelim:
- 6 musluk → 8 saat
- 4 musluk → x saat
- 🍎 Adım 3: Ters orantı eşitliğini kuralım: $6 \cdot 8 = 4 \cdot x$
- 🍎 Adım 4: Eşitliği çözelim: $48 = 4x$ Buradan $x = 12$ saat bulunur.
Cevap: Aynı havuzu 4 musluk 12 saatte doldurur.
🎯 Püf Noktaları
- 🔑 Doğru Orantı ile Karıştırmayın: Ters orantıda çarpım sabittir, doğru orantıda ise bölüm sabittir. Bu ayrımı iyi yapın.
- 📝 Birimlere Dikkat: Problemlerde verilen birimlerin aynı olduğundan emin olun. Farklı birimler varsa, önce aynı birime çevirin.
- ✍️ Pratik Yapın: Ne kadar çok soru çözerseniz, ters orantı problemlerini o kadar iyi anlarsınız. Farklı kaynaklardan bol bol soru çözün.
📚 Ek Kaynaklar
- 🌐 Online Testler: İnternet üzerinde birçok ters orantı testi bulabilirsiniz. Bu testleri çözerek kendinizi deneyebilirsiniz.
- 📖 Ders Kitapları: Ders kitaplarınızdaki ters orantı konularını tekrar gözden geçirin. Çözümlü örneklere dikkat edin.
Umarım bu bilgiler 2026 TYT Fizik sınavında ters orantı problemlerini çözerken size yardımcı olur. Başarılar!
