📐 Çemberde Çevre Açı Nedir?
Çemberde çevre açı, köşesi çember üzerinde olan ve kenarları çemberi kesen açıdır. Bu açı, gördüğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir. Yani, eğer bir çevre açı bir yayı görüyorsa, o açının ölçüsü yayın ölçüsünün yarısıdır.
🎯 Temel Çevre Açı Formülleri
- 🍎 Çevre Açı - Yay İlişkisi: Bir çevre açının ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir. Eğer çevre açı $\alpha$ ve gördüğü yay $x$ ise, $\alpha = \frac{x}{2}$ olur.
- ✏️ Aynı Yayı Gören Çevre Açılar: Aynı yayı gören tüm çevre açılar birbirine eşittir. Yani, bir yay üzerinde birden fazla çevre açı varsa, hepsinin ölçüsü aynıdır.
- 🧮 Çapı Gören Çevre Açı: Çapı gören çevre açı 90 derecedir. Çünkü çap, çemberin yarısıdır ve yarım çember 180 derece olduğundan, çevre açı bunun yarısı yani 90 derece olur.
🧭 Çevre Açı ile İlgili Özel Durumlar ve Formüller
📌 Teğet-Kiriş Açı
Teğet-kiriş açı, teğet ile kirişin oluşturduğu açıdır. Bu açının ölçüsü de gördüğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir.
- 📐 Teğet-Kiriş Açı Formülü: Eğer teğet-kiriş açı $\beta$ ve gördüğü yay $y$ ise, $\beta = \frac{y}{2}$ olur.
🧩 İç ve Dış Açılar
Çember içindeki ve dışındaki açılar da çevre açılarla ilişkilidir.
- ➕ İç Açı: Bir iç açının ölçüsü, gördüğü yayların ölçüleri toplamının yarısına eşittir.
- ➖ Dış Açı: Bir dış açının ölçüsü, gördüğü yayların ölçüleri farkının yarısına eşittir.
❓ Örnek Soru Çözümü
Soru: Çemberde bir çevre açı 50 derece ise, bu açının gördüğü yayın ölçüsü kaç derecedir?
Çözüm:
Çevre açı formülüne göre, $\alpha = \frac{x}{2}$. Burada $\alpha = 50$ derece. O zaman:
$50 = \frac{x}{2}$
$x = 50 \times 2 = 100$ derece.
Yani, çevre açının gördüğü yayın ölçüsü 100 derecedir.
📚 2026 TYT için İpuçları
- 📝 Formülleri Ezberleme: Çevre açı formüllerini iyice öğrenin ve bol bol soru çözerek pekiştirin.
- 🔍 Şekil Çizme: Soruları çözerken mutlaka şekil çizin. Şekil çizmek, soruyu daha iyi anlamanıza ve çözüme ulaşmanıza yardımcı olur.
- 💪 Pratik Yapma: Farklı kaynaklardan çevre açı soruları çözerek pratik yapın. Ne kadar çok soru çözerseniz, o kadar iyi olursunuz.
