5. Sınıf Çarpma ve Bölme İşleminin Bileşenleri Nedir?

Question

Çarpma işleminde çarptığımız sayıların isimlerini (çarpan, çarpım) ve bölme işleminde bölünen, bölen, bölüm, kalan gibi kavramları karıştırıyorum. Hangi terimin ne anlama geldiğini ve bu işlemlerde sayıların nasıl bir ilişkisi olduğunu öğrenmek istiyorum.

Answer 1

Çarpma ve bölme işlemlerini yaparken kullandığımız sayıların her birinin bir adı vardır. Bu adlara işlemin bileşenleri denir. Gelin bu bileşenleri birlikte öğrenelim.

Çarpma İşleminin Bileşenleri

Çarpma işleminde bir araya gelen sayılara çarpan, işlemin sonucuna ise çarpım denir.

• Çarpan: Birbiriyle çarpılan sayılardan her biridir.
• Çarpım: Çarpma işleminin sonucudur.

Örneğin; \( 5 \times 4 = 20 \) işleminde:

• 5 ve 4 birer çarpan'dır.
• 20 ise çarpım'dır.

Bölme İşleminin Bileşenleri

Bölme işleminde bölünen sayı, bölen sayıya bölünür ve bir sonuç elde edilir. Bazen de kalan olabilir.

• Bölünen: Başka bir sayıya bölünen, yani paylaştırılan sayıdır.
• Bölen: Bölünen sayıyı kaç eşit parçaya ayırdığımızı gösteren sayıdır.
• Bölüm: Bölme işleminin sonucudur, yani her bir parçaya düşen miktardır.
• Kalan: Eğer bölünen sayı bölen sayıya tam olarak bölünemiyorsa, artan sayıdır.

Örneğin; \( 17 \div 5 = 3 \) kalan \( 2 \) işleminde:

• 17 sayısı bölünen'dir.
• 5 sayısı bölen'dir.
• 3 sayısı bölüm'dür.
• 2 sayısı ise kalan'dır.

Bu bileşenlerin isimlerini bilmek, işlemleri daha iyi anlamamıza ve problemleri çözmemize çok yardımcı olur!

Answer 2

5. Sınıf Çarpma ve Bölme İşleminin Bileşenleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir çarpma işleminde çarpanlardan biri 12, diğeri 8'dir. Aynı işlemde çarpım kaçtır?
a) 20   b) 4   c) 96   d) 1,5
Cevap: c) 96
Çözüm: Çarpma işleminde çarpanların çarpımı sonucu verir. 12 x 8 = 96'dır.

Soru 2: Bir bölme işleminde bölünen 84, bölen 7'dir. Bu işlemin bölümü ve kalanı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bölüm: 10, Kalan: 14   b) Bölüm: 12, Kalan: 0   c) Bölüm: 91, Kalan: 0   d) Bölüm: 77, Kalan: 7
Cevap: b) Bölüm: 12, Kalan: 0
Çözüm: 84'ü 7'ye böldüğümüzde 12 kalansız olarak bulunur. (84 ÷ 7 = 12). Bu durumda bölüm 12, kalan ise 0'dır.

Soru 3: Bir çarpma işleminin sonucu (çarpım) 150'dir. Çarpanlardan biri 10 ise, diğer çarpan kaçtır?
a) 15   b) 140   c) 160   d) 1500
Cevap: a) 15
Çözüm: Çarpım, çarpanların birbirleriyle çarpılmasıyla bulunur. Bilinmeyen çarpanı bulmak için çarpımı bilinen çarpana böleriz: 150 ÷ 10 = 15.