Fiziksel ve Kimyasal Sindirim
Sevgili öğrenciler, bu dersimizde sindirimin iki farklı şeklini öğreneceğiz: fiziksel sindirim ve kimyasal sindirim. Bunlar, yediğimiz besinlerin vücudumuzun kullanabileceği hale gelmesi için birlikte çalışırlar.
Fiziksel (Mekanik) Sindirim Nedir?
Fiziksel sindirim, besinlerin sadece boyut ve şekil olarak küçültüldüğü işlemdir. Burada besinlerin kimyasal yapısı değişmez.
Fiziksel sindirimin amacı:
- Besinlerin yüzey alanını arttırmak, böylece kimyasal sindirimi kolaylaştırmak.
- Besinlerin sindirim kanalında rahatça ilerlemesini sağlamak.
Örnekler:
- Dişler ile besinlerin çiğnenip parçalanması.
- Mide kaslarının kasılıp gevşeyerek besinleri bulamaç haline getirmesi.
Kimyasal Sindirim Nedir?
Kimyasal sindirim, besinlerin sindirim enzimleri denilen özel salgılar yardımıyla, yapı taşlarına kadar parçalanmasıdır. Bu işlemde besinlerin kimyasal yapısı tamamen değişir ve yeni maddeler oluşur.
Kimyasal sindirimin amacı:
- Büyük besin moleküllerini (karbonhidrat, protein, yağ), hücrelerimizin kullanabileceği kadar küçük moleküllere (glikoz, amino asit, yağ asidi) dönüştürmek.
Örnekler:
- Tükürük içindeki enzimlerin ağızda ekmeği (karbonhidrat) daha küçük şekerlere parçalamaya başlaması.
- Mide öz suyundaki enzimlerin etteki (protein) yapı taşlarını parçalaması.
- Safra salgısının (bir enzim değildir ama kimyasal sindirime yardım eder) yağları fiziksel olarak küçük parçalara bölmesi.
Fiziksel ve Kimyasal Sindirimi Karşılaştıralım
Bir örnekle ikisini birlikte görelim:
- Bir ekmek parçasını ele alalım.
- Onu dişlerinizle çiğnediğinizde fiziksel sindirim yapmış olursunuz.
- Aynı anda tükürüğünüzdeki enzimler ekmeğin yapısındaki nişastayı parçalayarak kimyasal sindirim başlatır.
Özetle:
- Fiziksel Sindirim: Besinleri mekanik olarak küçültür. Kimyasal yapı değişmez.
- Kimyasal Sindirim: Besinleri enzimlerle yapı taşlarına ayırır. Kimyasal yapı değişir.
Bu iki sindirim türü, sindirim sistemimizde birbirini tamamlayarak besinlerin enerjiye ve yapı taşlarına dönüşmesini sağlar.
