Günlük hayatta bir aracın ne kadar hızlı gittiğinden sıkça söz ederiz. İşte bu "hız" kavramının fen bilimlerindeki karşılığına sürat diyoruz. Sürat, bir cismin birim zamanda aldığı yol olarak tanımlanır.
Sürati hesaplamak için iki bilgiye ihtiyacımız vardır:
Sürati bulmak için, aldığımız yolu geçen zamana böleriz.
Bu ilişkiyi bir formülle ifade edebiliriz:
Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman
Matematiksel olarak şöyle gösterebiliriz:
\( \text{Sürat} = \frac{\text{Yol}}{\text{Zaman}} \)
Bu üç kavram birbiriyle doğrudan ilişkilidir. Formülü kullanarak üçünden herhangi birini bulabiliriz.
Örnek: Bir bisikletli 150 metrelik yolu 30 saniyede alıyorsa, sürati nedir?
Bu, bisikletlinin saniyede 5 metre yol aldığı anlamına gelir.
Eğer sürati ve zamanı biliyorsak, alınan yolu bulabiliriz. Formülü şu şekilde düzenleriz:
Yol = Sürat x Zaman
\( \text{Yol} = \text{Sürat} \times \text{Zaman} \)
Örnek: Sürati 4 m/s olan bir koşucu, 50 saniye boyunca koşarsa ne kadar yol alır?
Eğer sürati ve yolu biliyorsak, geçen zamanı bulabiliriz. Formülü şu şekilde düzenleriz:
Zaman = Yol / Sürat
\( \text{Zaman} = \frac{\text{Yol}}{\text{Sürat}} \)
Örnek: 360 metrelik bir yolu, sürati 6 m/s olan bir yürüyüşçü ne kadar sürede tamamlar?
Sürat, yol ve zaman birimlerine bağlıdır. En yaygın kullanılan birimler:
Not: Bir aracın sürat göstergesi genellikle km/h cinsinden ölçüm yapar.
Soru 1: Bir araç, 240 kilometrelik bir yolu 3 saatte tamamlıyor. Bu aracın sürati kaç km/sa'tir?
a) 60 km/sa
b) 70 km/sa
c) 80 km/sa
d) 90 km/sa
Cevap: c) 80 km/sa
Çözüm: Sürat = Yol / Zaman formülü ile hesaplanır. Sürat = 240 km / 3 sa = 80 km/sa olur.
Soru 2: Sürati 90 km/sa olan bir otomobil, 4,5 saat boyunca bu süratle hareket ediyor. Bu süre sonunda toplam kaç kilometre yol almıştır?
a) 385 km
b) 395 km
c) 405 km
d) 415 km
Cevap: c) 405 km
Çözüm: Yol = Sürat x Zaman formülü kullanılır. Yol = 90 km/sa x 4,5 sa = 405 km olarak bulunur.
Soru 3: Bir yarış atı, 1500 metrelik parkuru 1,5 dakikada koşuyor. Bu atın sürati kaç m/sn'dir?
a) 12,5 m/sn
b) 15 m/sn
c) 16,67 m/sn
d) 18 m/sn
Cevap: c) 16,67 m/sn
Çözüm: Öncelikle zamanı saniyeye çeviririz (1,5 dk = 90 sn). Sürat = Yol / Zaman formülünden, Sürat = 1500 m / 90 sn ≈ 16,67 m/sn olur.
Soru 1: Bir araç, 240 kilometrelik bir yolu 3 saatte tamamlıyor. Bu aracın sürati kaç km/sa'dir?
a) 60 km/sa
b) 70 km/sa
c) 80 km/sa
d) 90 km/sa
Cevap: c) 80 km/sa
Çözüm: Sürat = Yol / Zaman formülü ile hesaplanır. 240 km / 3 saat = 80 km/sa bulunur.
Soru 2: Sürati 90 km/sa olan bir otomobil, 4,5 saat boyunca bu süratle hareket ediyor. Bu sürede toplam kaç kilometre yol almıştır?
a) 385 km
b) 395 km
c) 405 km
d) 415 km
Cevap: c) 405 km
Çözüm: Yol = Sürat x Zaman formülü kullanılır. 90 km/sa x 4,5 saat = 405 km yol alır.
Soru 3: Bir yarış arabası, 600 metrelik parkuru 30 saniyede tamamlıyor. Bu aracın sürati kaç m/s'dir?
a) 15 m/s
b) 18 m/s
c) 20 m/s
d) 25 m/s
Cevap: c) 20 m/s
Çözüm: Sürat = Yol / Zaman formülü ile hesaplanır. 600 metre / 30 saniye = 20 m/s bulunur.
Soru 4: Bir bisikletli, 2 saatte 36 kilometre yol gidiyor. Aynı bisikletli, aynı süratle 5 saatte toplam kaç kilometre yol alır?
a) 80 km
b) 85 km
c) 90 km
d) 95 km
Cevap: c) 90 km
Çözüm: Önce sürati bulalım: 36 km / 2 saat = 18 km/sa. Sonra Yol = Sürat x Zaman formülü ile 18 km/sa x 5 saat = 90 km yol alır.
Soru 1: Bir araç, 240 kilometrelik bir yolu 3 saatte tamamlıyor. Bu aracın sürati kaç km/sa'tir?
a) 60 km/sa
b) 70 km/sa
c) 80 km/sa
d) 90 km/sa
Cevap: c) 80 km/sa
Çözüm: Sürat = Yol / Zaman formülü ile hesaplanır. 240 km / 3 saat = 80 km/sa.
