6. sınıf İç salgı bezleri (hipofiz, tiroit, pankreas, böbrek üstü bezleri, eşeysel bezler) ve hormonları

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Salgı bezlerinin isimleri ve yerleri birbirine karışıyor. Hangi bezin hangi hormonu salgıladığını ve bu hormonun vücudumuzda ne işe yaradığını tam olarak oturtamadım.

Answer 1

İç Salgı Bezleri ve Hormonlar

Vücudumuzda, tıpkı bir fabrikanın yönetim merkezi gibi çalışan sistemler vardır. İç salgı bezleri de bu sistemlerin önemli bir parçasıdır. Bu bezler, hormon adı verilen özel kimyasal maddeleri üretir ve bu hormonları doğrudan kana salgılar. Hormonlar, kan yoluyla vücudun farklı bölgelerine taşınarak büyümemizi, gelişmemizi, enerji kullanımımızı ve duygularımızı düzenler.

Önemli İç Salgı Bezlerimiz ve Görevleri

• Hipofiz Bezi:
  • Yeri: Beynimizin alt kısmında, çok küçük bir bezdir.
  • Önemi: "Ana bez" olarak adlandırılır çünkü diğer birçok salgı bezinin çalışmasını yönetir.
  • Salgıladığı Hormonlar:
    • Büyüme Hormonu: Boyumuzun uzamasını ve kemiklerimizin gelişmesini sağlar. Çok salgılanırsa devlik, az salgılanırsa cücelik görülebilir.
    • Diğer bezleri (tiroit, böbrek üstü, eşeysel bezler) çalıştıran hormonlar.
• Tiroit Bezi:
  • Yeri: Boynumuzda, gırtlağımızın hemen önünde, kelebek şeklindedir.
  • Salgıladığı Hormon: Tiroksin hormonu.
  • Görevi: Vücudumuzdaki metabolizma hızını kontrol eder. Yani yediğimiz besinlerin enerjiye dönüşmesini sağlar. Ayrıca büyüme ve gelişmede de etkilidir. İyot eksikliğinde tiroit bezi büyüyerek guatr hastalığına neden olabilir.
• Pankreas:
  • Yeri: Karın bölgemizde, midemizin arkasında yer alır.
  • Özelliği: Hem iç hem de dış salgı bezi görevi görür. (Sindirim enzimlerini bağırsağa salgılar.)
  • Salgıladığı Hormonlar:
    • İnsülin: Kanda bulunan şeker (glikoz) miktarı arttığında salgılanır. Şekerin, enerji olarak kullanılmak üzere hücrelere girmesini sağlar. Yani kan şekerini düşürür.
    • Glukagon: Kanda şeker azaldığında salgılanır. Karaciğerde depolanan şekerin kana karışmasını sağlar. Yani kan şekerini yükseltir.
  • Önemli Hastalık: İnsülin hormonu yeterince üretilemezse şeker hastalığı (diyabet) ortaya çıkar.
• Böbrek Üstü Bezleri:
  • Yeri: Her iki böbreğimizin üst kısmında, şapka gibi durur.
  • Salgıladığı Hormonlar:
    • Adrenalin: "Korku, heyecan ve stres hormonu" olarak bilinir. Korktuğumuzda, heyecanlandığımızda veya ani bir tehlikeyle karşılaştığı

Answer 2

6. Sınıf İç Salgı Bezleri ve Hormonları Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Vücudumuzdaki iç salgı bezleri, ürettikleri hormonları doğrudan kana verirler. Bu bezlerden hipofiz bezi, diğer birçok iç salgı bezinin çalışmasını düzenleyerek "yönetici bez" olarak adlandırılır. Aşağıdaki hormonlardan hangisi hipofiz bezinden salgılanmaz?
a) Büyüme hormonu
b) Tiroit bezini çalıştıran hormon
c) İnsülin hormonu
d) Eşeysel bezleri uyaran hormon
Cevap: c) İnsülin hormonu
Çözüm: İnsülin hormonu pankreas tarafından üretilir ve kan şekerini düşürür. Hipofiz bezi ise büyüme, tiroit ve eşeysel bezlerin çalışmasını düzenleyen hormonları salgılar.

Soru 2: Bir öğrenci, iç salgı bezleri ve görevleri ile ilgili bir araştırma yapıyor. Böbrek üstü bezlerinin salgıladığı adrenalin hormonu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
a) Vücudun büyümesini ve gelişmesini sağlar.
b) Korku, heyecan ve stres anlarında salgılanır.
c) Vücudun kalsiyum dengesini kontrol eder.
d) Kan şekeri seviyesini düşürür.
Cevap: b) Korku, heyecan ve stres anlarında salgılanır.
Çözüm: Adrenalin hormonu, vücudu "savaş ya da kaç" tepkisine hazırlar. Kalp atışını ve solunumu hızlandırarak kana daha çok oksijen ve glikoz gitmesini sağlar.

Soru 3: Tiroit bezi, boynun ön kısmında bulunur ve salgıladığı tiroksin hormonu ile vücudun enerji kullanım hızını (metabolizma) kontrol eder. Aşağıdakilerden hangisi tiroit bezinin düzenli çalışması için gerekli olan mineraldir?
a) Demir
b) Kalsiyum
c) İyot
d) Fosfor
Cevap: c) İyot
Çözüm: Tiroit bezi, tiroksin hormonunun yapısına katılan iyot mineralini kullanır. İyot eksikliğinde tiroit bezi büyüyebilir ve guatr hastalığı oluşabilir.

Soru 4: Eşeysel bezler (yumurtalık ve testisler) ergenlik döneminde aktif hale gelir ve bu dönemdeki fiziksel değişikliklerden sorumludur. Aşağıdaki değişikliklerden hangisi yumurtalıklardan salgılanan hormonların etkisiyle gerçekleşir?
a) Seste kalınlaşma
b) Yüzde kıllanma
c) Göğüslerin büyümesi
d) Kas kütlesinde artış
Cevap: c) Göğüslerin büyümesi
Çözüm: Yumurtalıklardan salgılanan östrojen hormonu, kızlarda ergenlik döneminde göğüslerin büyümesi, kalçaların genişlemesi gibi değişikliklere neden olur. Diğer seçeneklerdeki değişiklikler ise testislerden salgılanan hormonların etkisiyle görülür.