Işık bir enerji türüdür ve doğrusal çizgiler halinde yayılır. Işık ışınları saydam olmayan bir maddeyle karşılaştığında ise yansıma olayı gerçekleşir.
Işığın yansıması iki şekilde olur:
Yansımada her zaman geçerli olan iki kural vardır:
(Gelme açısı \( \alpha \), yansıma açısı ise \( \beta \) ile gösterilir ve \( \alpha = \beta \)'dır.)
Işığın renkli görülmesinin nedeni, içindeki farklı renklerin birleşmesidir.
Beyaz ışık aslında tüm renklerin birleşmesiyle oluşur. Bunu bir prizmada rahatlıkla gözlemleyebiliriz. Beyaz ışık prizmadan geçerken kırılır ve gökkuşağı renklerine ayrılır.
Güneş'ten gelen beyaz ışık şu yedi rengin birleşiminden oluşur:
Bir cisim, üzerine gelen beyaz ışığın sadece belli renklerini yansıtır, diğerlerini soğurur (emer).
Işıkta üç tane ana renk vardır:
Bu üç ana rengin farklı oranlarda birleşmesiyle diğer tüm renkler oluşur. Örneğin:
Soru 1: Bir grup öğrenci, düz bir aynaya farklı açılarla ışık ışınları gönderiyor. Gelen ışın ile ayna arasındaki açı 30° ise, yansıyan ışın ile ayna arasındaki açı kaç derecedir?
a) 15°
b) 30°
c) 60°
d) 90°
Cevap: c) 60°
Çözüm: Gelen ışının aynaya dik olan çizgi (normal) ile yaptığı açıya gelme açısı denir. Soruda verilen 30° açı, gelen ışın ile aynanın kendisi arasındaki açıdır. Gelme açısı ise 90° - 30° = 60° olur. Yansıma kanununa göre gelme açısı yansıma açısına eşittir. Bu nedenle yansıma açısı da 60°'dir. Yansıyan ışın ile ayna arasındaki açı ise 90° - 60° = 30° olur. Ancak seçeneklerde 30° yok, bu yüzden sorunun gelme açısını sorduğunu düşünüyoruz. Gelme açısı 60°'dir.
Soru 2: Bir cisim, güneş ışığı altında siyah görünmektedir. Bu durumla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Cisim, güneş ışığındaki tüm renkleri soğurur.
b) Cisim, güneş ışığındaki tüm renkleri yansıtır.
c) Cisim, sadece mavi rengi soğurur.
d) Cisim, sadece kırmızı rengi yansıtır.
Cevap: a) Cisim, güneş ışığındaki tüm renkleri soğurur.
Çözüm: Beyaz ışık tüm renkleri içerir. Bir cisim beyaz ışık altında siyah görünüyorsa, üzerine gelen ışığın hemen hemen tamamını soğuruyor, hiçbir rengi yansıtmıyor demektir.
Soru 3: Bir bilim fuarında Elif, beyaz ışığı önce kırmızı, sonra da yeşil filtrelerden geçiriyor. Son durumda ekranda hangi renk gözlemlenir?
a) Beyaz
b) Siyah
c) Sarı
d) Mavi
Cevap: b) Siyah
Çözüm: Kırmızı filtre, sadece kırmızı ışığın geçmesine izin verir. Beyaz ışık kırmızı filtreden geçtikten sonra sadece kırmızı ışık olur. Yeşil filtre ise sadece yeşil ışığın geçmesine izin verir. Kırmızı ışık, yeşil filtre tarafından tutulur (soğurulur) ve hiç ışık geçemez. Bu nedenle ekran karanlık (siyah) görünür.
Soru 4: Dağınık yansıma ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
a) Işık, pürüzlü yüzeylerden dağınık yansır.
b) Dağınık yansımada da yansıma kanunları geçerlidir.
c) Dağınık yansıma sayesinde cisimleri her yönden görebiliriz.
d) Dağınık yansımada gelen tüm ışınlar aynı açıyla yansır.
Cevap: d) Dağınık yansımada gelen tüm ışınlar aynı açıyla yansır.
Çözüm: Dağınık yansımada yüzey pürüzlü olduğu için, yüzeyin farklı noktalarındaki "normal" çizgiler farklı yönlere bakar. Bu nedenle, yüz