Ömer Seyfettin'in Kaşağı adlı hikayesi, kardeşlik ilişkileri ve yalan söylemenin sonuçları üzerine kurulmuş duygusal bir öyküdür.
Hikayenin başında, iki kardeş (anlatıcı ve ağabeyi Hasan) ahırda atların tımarı ile ilgilenmektedir. Anlatıcı, bir gün babasının getirdiği güzel ve parlak kaşağıyı (atları tımar etmek için kullanılan bir alet) çok beğenir. Ancak bir süre sonra bu kaşağı kaybolur.
Kaşağının kaybolmasının ardından, babası ahıra gittiğinde atlardan birinin hasta olduğunu görür. Atın hastalığının sebebi, tımar edilmemesi ve kaşağılanmamasıdır. Bu sırada, anlatıcı çocuk, kaşağıyı kendisinin değil, ağabeyi Hasan'ın kırıp sakladığını söyleyerek yalan söyler.
Bu yalan üzerine suçsuz yere ağabeyi Hasan dayak yer ve büyük bir haksızlığa uğrar. Ağabeyi bu olaydan sonra içine kapanır ve anlatıcı ile pek konuşmaz. Anlatıcı, yaptığı hatanın farkına varır ve çok pişman olur, ancak bir türlü bu yalanı itiraf edecek cesareti kendinde bulamaz.
Hikayenin sonunda, yıllar sonra kaşağı bir samanlığın içinde bulunur. Aslında kaşağı kırılmamış, sadece oraya düşmüş ve unutulmuştur. Anlatıcı, gerçeği öğrendiğinde çok geç kalmıştır çünkü ağabeyi Hasan, o olaydan kısa bir süre sonra yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak vefat etmiştir. Anlatıcı, ömür boyu vicdan azabı çekeceği bu yalanın yüküyle baş başa kalır.
Hikayenin ana fikri, yalan söylemenin ve iftira atmanın çok büyük acılara ve pişmanlıklara yol açabileceğidir. Küçük gibi görünen bir yalan, geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabilir. Ayrıca hikaye, kardeşler arasındaki güvenin önemini ve bir hata yapıldığında özür dilemenin ve doğruyu söylemenin ne kadar değerli olduğunu vurgular.
