Çember, düzlemde sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan noktaların oluşturduğu kapalı bir eğridir. Bu sabit noktaya çemberin merkezi denir.
Bu iki kavram genellikle karıştırılır. Çok basit bir şekilde açıklamak gerekirse:
Bir çemberin etrafında bir tam tur döndüğümüzde aldığımız yola çevre denir. Çevreyi hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanırız:
\( \text{Çevre} = 2 \times \pi \times r \)
Buradaki \( \pi \) (pi) sayısı, yaklaşık olarak 3,14'tür. Aynı zamanda çapı biliyorsak, formülü \( \text{Çevre} = \pi \times R \) şeklinde de yazabiliriz.
Örnek: Yarıçapı 5 cm olan bir çemberin çevresi kaç cm'dir? (π yerine 3 alalım)
Çözüm: \( \text{Çevre} = 2 \times 3 \times 5 = 30 \) cm
Çember, etrafımızdaki birçok şekilde karşımıza çıkar. Bisiklet tekerleği, yüzük, tabak gibi nesneler çembere örnektir.
Soru 1: Bir bisikletin ön tekerleğinin yarıçapı 30 cm'dir. Bu bisikletin ön tekerleği tam 5 tur attığında, bisiklet kaç cm yol alır? (π yerine 3 alınız.)
a) 450 cm
b) 600 cm
c) 900 cm
d) 1800 cm
Cevap: c) 900 cm
Çözüm: Çemberin çevresi = 2 x π x r formülü ile bulunur. 2 x 3 x 30 = 180 cm (1 turda aldığı yol). 5 turda ise 180 x 5 = 900 cm yol alır.
Soru 2: Bir çemberin merkezinden geçen ve çemberin iki noktasını birleştiren doğru parçasına ne ad verilir?
a) Kiriş
b) Yarıçap
c) Çap
d) Yay
Cevap: c) Çap
Çözüm: Çap, merkezden geçen ve çember üzerindeki iki noktayı birleştiren en uzun kiriştir. Bir çemberin çapı, yarıçapının iki katına eşittir.
Soru 3: Yarıçapı 10 cm olan bir çemberin çevresi kaç cm'dir? (π = 3,14 alınız.)
a) 31,4 cm
b) 62,8 cm
c) 314 cm
d) 628 cm
Cevap: b) 62,8 cm
Çözüm: Çevre formülü 2πr'dir. Bu durumda çevre = 2 x 3,14 x 10 = 62,8 cm olarak hesaplanır.