6. sınıf Paralel ve meridyen nedir? Özellikleri nelerdir?

Question

Paralel ve meridyenlerin ne olduğunu genel olarak anlıyorum ama özelliklerini birbirine karıştırıyorum. Hangisi boylamı, hangisi enlemi belirtiyor tam olarak emin olamıyorum. Ayrıca başlangıç çizgilerinin neden özel olduğunu da tam kavrayamadım.

Answer 1

Paralel ve Meridyenler

Dünya'mızı enlemesine ve boylamasına saran hayali çizgilere paralel ve meridyen denir. Bu çizgiler, haritalarda bir yerin konumunu tam olarak belirlememize yardımcı olur.

Paraleller (Enlemler)

Paraleller, Ekvator'a paralel olarak doğu-batı yönünde uzanan hayali dairelerdir.

• Başlangıç paraleli Ekvator'dur ve en büyük paralel dairesidir. Derecesi 0'dır.
• Ekvator'un kuzeyinde 90, güneyinde 90 tane olmak üzere toplam 180 paralel vardır.
• Paraleller birbirini kesmezler.
• Her paralel arası mesafe aynıdır ve yaklaşık 111 km'dir.
• Paraleller Dünya'nın şeklinden dolayı kutuplara doğru gidildikçe küçülür.
• Bir yerin Ekvator'a olan uzaklığının açı cinsinden değerine enlem denir.

Meridyenler (Boylamlar)

Meridyenler, bir kutuptan diğer kutba uzanan ve paralelleri dik kesen hayali yarım dairelerdir.

• Başlangıç meridyeni İngiltere'nin Greenwich kasabasından geçer. Derecesi 0'dır.
• Greenwich'in doğusunda 180, batısında 180 tane olmak üzere toplam 360 meridyen vardır.
• İki meridyen arasındaki mesafe sadece Ekvator'da 111 km'dir. Kutuplara doğru bu mesafe azalır ve kutuplarda sıfır olur.
• Tüm meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir.
• Bir yerin başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden değerine boylam denir.

Önemli Paralel Daireleri

• Ekvator (0°): Dünya'yı Kuzey ve Güney Yarım Küre olarak ikiye ayırır.
• Yengeç Dönencesi (23° 27' K): Kuzey Yarım Küre'de güneş ışınlarının dik geldiği en son enlemdir.
• Oğlak Dönencesi (23° 27' G): Güney Yarım Küre'de güneş ışınlarının dik geldiği en son enlemdir.
• Kuzey Kutup Dairesi (66° 33' K)
• Güney Kutup Dairesi (66° 33' G)

Özet: Paralel ve Meridyenlerin Karşılaştırılması

• Yönleri: Paraleller doğu-batı, meridyenler kuzey-güney yönlüdür.
• Sayıları: Paralel 180, meridyen 360 tanedir.
• Başlangıçları: Paralellerin başlangıcı Ekvator, meridyenlerin başlangıcı Greenwich'tir.
• Uzunlukları: Paralellerin uzunlukları kutuplara gidildikçe küçülür, meridyenlerin hepsi aynı uzunluktadır.

Answer 2

6. Sınıf Paralel ve Meridyen Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki görselde Dünya üzerinde bazı paralel daireleri numaralandırılarak gösterilmiştir. Buna göre, hangi numaralı paralel daire Dünya'nın en uzun paralelidir ve Ekvator olarak adlandırılır?
a) 1. paralel
b) 2. paralel
c) 3. paralel
d) 4. paralel
Cevap: b) 2. paralel
Çözüm: Ekvator, Dünya'yı Kuzey ve Güney Yarım Küre olarak iki eşit parçaya ayıran en uzun paralel dairesidir ve başlangıç paralelidir. Görselde genellikle tam ortada gösterilir.

Soru 2: Bir araştırmacı, harita üzerinde aynı meridyen üzerinde bulunan iki farklı nokta arasında seyahat ediyor. Bu araştırmacı için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
a) Yerel saatleri aynıdır.
b) İklim özellikleri aynıdır.
c) Ekvator'a olan uzaklıkları aynıdır.
d) Mevsimleri aynıdır.
Cevap: a) Yerel saatleri aynıdır.
Çözüm: Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalar, Güneş'in karşısından aynı anda geçerler. Bu nedenle yerel saatleri aynıdır. İklim, ekvatora uzaklık ve mevsimler paralellere bağlı olarak değişir.

Soru 3: Türkiye'nin matematik konumu; \( 26° - 45° \) Doğu Meridyenleri ile \( 36° - 42° \) Kuzey Paralelleri arasındadır. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine bu bilgilerle ulaşılamaz?
a) Türkiye, Başlangıç Meridyeni'nin doğusundadır.
b) Türkiye, Kuzey Yarım Küre'dedir.
c) Türkiye'nin mutlak konumu belirlenebilir.
d) Türkiye'nin yüzölçümü hesaplanabilir.
Cevap: d) Türkiye'nin yüzölçümü hesaplanabilir.
Çözüm: Verilen paralel ve meridyen değerleri, Türkiye'nin Dünya üzerindeki mutlak konumunu (a, b ve c seçenekleri) belirlememizi sağlar. Ancak, sadece bu açısal değerlerle gerçek yüzölçümü hesaplamak mümkün değildir; bunun için harita üzerinde ölçüm yapmak gerekir.