Ülkemiz, coğrafi konumu ve yer şekillerinin çeşitliliği nedeniyle farklı iklim tiplerini bir arada görür. Bu duruma iklim çeşitliliği denir. Türkiye'de genel olarak üç ana iklim tipi görülür.
Karadeniz Bölgesi'nin kıyı kesimlerinde etkilidir.
Akdeniz ve Ege kıyılarında, ayrıca Marmara Bölgesi'nin güney kısımlarında görülür.
İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile İç Batı Anadolu'da görülür.
Özetle: Türkiye'de birbirinden farklı bu üç iklim tipi görülür. Bu durum, tarım ürünlerinin çeşitliliğini, insanların giyim ve beslenme şekillerini, ev tiplerini ve ekonomik faaliyetleri doğrudan etkiler.
Soru 1: Bir öğrenci, Türkiye'nin farklı bölgelerinde yetişen bitki örtülerini araştırıyor. Karadeniz kıyılarında geniş yapraklı ormanlar, İç Anadolu'da bozkır, Akdeniz kıyılarında ise makilerin yaygın olduğunu gözlemliyor. Bu gözlem, aşağıdaki yargılardan hangisini destekler?
a) Türkiye'de bitki örtüsü çeşitliliği yalnızca yükseltiye bağlıdır.
b) Türkiye'de farklı iklim tipleri görülmektedir.
c) Türkiye'nin her yerinde yağış miktarı aynıdır.
d) Türkiye'deki tüm bölgelerde aynı bitki türleri yetişir.
Cevap: b) Türkiye'de farklı iklim tipleri görülmektedir.
Çözüm: Bitki örtüsü, bir bölgenin iklim özelliklerinin en önemli göstergelerinden biridir. Farklı bitki örtülerinin görülmesi, o bölgelerde farklı iklim tiplerinin (Karadeniz İklimi, Karasal İklim, Akdeniz İklimi) hüküm sürdüğünün kanıtıdır.
Soru 2: Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen bir iklim tipinde, yağışlar genellikle yağmur şeklindedir. Bu iklim tipinde yaz kuraklığına dayanıklı, kısa bodur ağaç ve çalılardan oluşan "maki" bitki örtüsü yaygındır. Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi ve bu iklimin Türkiye'de en belirgin görüldüğü bölge aşağıdakilerden hangisidir?
a) Karadeniz İklimi - Karadeniz Bölgesi
b) Karasal İklim - İç Anadolu Bölgesi
c) Akdeniz İklimi - Akdeniz Bölgesi
d) Step İklimi - Doğu Anadolu Bölgesi
Cevap: c) Akdeniz İklimi - Akdeniz Bölgesi
Çözüm: Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olması ve yağışların yağmur şeklinde düşmesi, Akdeniz İklimi'nin tipik özellikleridir. Bu iklim, Türkiye'de en belirgin olarak Akdeniz Bölgesi'nde görülür. Maki bitki örtüsü de bu iklime uyum sağlamıştır.
Soru 3: Türkiye'de, yazları serin, kışları ılık ve her mevsim yağışlı olan bir iklim tipi görülür. Bu iklimin etkili olduğu bölgelerde nem ihtiyacı yüksek olan, geniş yapraklı ağaçlardan oluşan gür ormanlar vardır. Bu ormanlar, yağışın fazlalığından dolayı denize bakan yamaçlarda daha yaygındır. Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Akdeniz İklimi
b) Karadeniz İklimi
c) Karasal İklim
d) Sert Karasal İklim
Cevap: b) Karadeniz İklimi
Çözüm: Her mevsimi yağışlı ve ılıman olan iklim, Karadeniz İklimi'dir. Bu iklimin en belirgin özelliği yağış rejiminin düzenli olması ve buna bağlı olarak geniş yapraklı gür ormanların yetişmesidir. Bu ormanlar Karadeniz kıyı şeridinde yoğunlaşmıştır.
Soru 4: İç Anadolu Bölgesi'nde yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağış miktarı azdır ve en fazla yağış ilkbaharda görülür. Bu iklim koşulları, bölgede ağaç yetişmesini zorlaştırmış ve otsu bitkilerden oluşan "bozkır" adı verilen bitki örtüsünün yaygınlaşmasına neden olmuştur. Yukarıda sözü edilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Karadeniz İklimi
b) Akdeniz İklimi
c) Karasal İklim
d) Yazları Yağışlı Karasal İklim
Cevap: c) Karasal İklim
Çözüm: Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçen, yağışın az ve ilkbaharda yoğunlaştığı iklim tipi, Karasal İklim'dir. Bu iklim, İç Anadolu Bölgesi'nde en tipik halini alır ve bitki örtüsü olarak bozkır (step) görülür.
