Tümsek ayna, yansıtıcı yüzeyi dışbükey, yani dışa doğru bombeli olan aynalardır. Bir kürenin dış kısmından kesilmiş bir parçaya benzerler. Bu bombeli yapı, ışığı dağıtarak yansıtır ve bu nedenle geniş bir alanı görmemizi sağlarlar.
Tümsek aynalar, cisim nerede olursa olsun daima aynı tür görüntü oluşturur. Bu görüntünün özellikleri şunlardır:
Bu özellikler sayesinde tümsek aynalar, küçük ama geniş bir alanın görüntüsünü verir.
Tümsek aynalar, geniş bir görüş alanı sağladığı için günlük hayatta birçok yerde kullanılır:
Özetle, tümsek aynalar, görüntüyü küçültüp görüş alanını genişleterek güvenlik ve konfor için hayatımızın bir parçası haline gelmiştir.
Soru 1: Bir mağazanın güvenlik amacıyla kullandığı tümsek aynada, mağazadaki tüm rafları görmek isteyen bir güvenlik görevlisi aynaya hangi mesafeden bakmalıdır?
a) Aynaya çok yakından bakmalıdır
b) Aynaya uzaktan bakmalıdır
c) Bakış mesafesinin görüntüye etkisi yoktur
d) Aynanın tam merkezinden bakmalıdır
Cevap: b) Aynaya uzaktan bakmalıdır
Çözüm: Tümsek aynalar görüş alanını genişlettiği için, aynadan uzaklaştıkça daha geniş bir alanı görebiliriz. Bu nedenle güvenlik görevlisi aynaya uzaktan bakarak mağazanın daha geniş bir bölümünü gözlemleyebilir.
Soru 2: Bir otomobilin yan aynası tümsek ayna özelliği taşımaktadır. Bu aynada sürücü, arkasından gelen bir aracı olduğundan daha uzakta görüyorsa, bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Tümsek aynalar her zaman düz görüntü verir
b) Tümsek aynalar cisimleri olduğundan küçük gösterir
c) Tümsek aynalar görüntüyü ters çevirir
d) Tümsek aynalar cisimleri olduğundan büyük gösterir
Cevap: b) Tümsek aynalar cisimleri olduğundan küçük gösterir
Çözüm: Tümsek aynalar daima düz, zahiri (sanal) ve boyu cismin boyundan küçük görüntü oluşturur. Bu nedenle araçlar daha uzakta ve küçük görünür, bu da sürücüye daha geniş bir görüş alanı sağlar.
Soru 3: Bir markette rafların üzerine yerleştirilmiş tümsek aynada müşteri kendisini küçük, düz ve aynanın arkasında görüyor. Bu durum tümsek aynaların hangi görüntü özelliğini doğrular?
a) Tümsek aynalar her zaman ters görüntü oluşturur
b) Tümsek aynalar gerçek görüntü oluşturur
c) Tümsek aynalar düz ve sanal görüntü oluşturur
d) Tümsek aynalar büyütülmüş görüntü oluşturur
Cevap: c) Tümsek aynalar düz ve sanal görüntü oluşturur
Çözüm: Tümsek aynalar her zaman düz, sanal (zahiri) ve cismin boyundan küçük görüntü oluşturur. Müşterinin kendisini düz ve aynanın arkasında görmesi, görüntünün sanal olduğunu gösterir.