Türkler, tarih boyunca farklı dinlere inanmışlardır. İslamiyet ile ilk tanışmaları 7. ve 8. yüzyıllarda, Müslüman Arapların Orta Asya'ya doğru ilerlemeleriyle başlamıştır. Ancak bu kabul, bir anda olmamış, yüzyıllar süren bir süreç sonunda gerçekleşmiştir.
Müslüman Araplar ile Türkler ilk olarak Talas Savaşı (751) sırasında karşı karşıya geldiler. Ancak bu savaş, beklenmedik bir şekilde iki toplumu birbirine yakınlaştırdı.
Türklerin büyük çoğunluğu neden İslamiyet'i seçti? Bunun birkaç önemli nedeni vardır:
Türklerin İslamiyet'i kabulü bir anda olmadı. Yavaş yavaş ve kitleler halinde gerçekleşti.
Türklerin İslamiyet'i kabulü, zorla değil, kendi istekleriyle ve yüzyıllar süren bir etkileşim sonucunda gerçekleşmiştir. Bu süreç, Türk tarihini ve kültürünü derinden etkilemiş, yeni bir kimliğin oluşmasını sağlamıştır. Türkler, Müslüman olduktan sonra İslam medeniyetine büyük katkılar sunmuş ve İslam din
Soru 1: Talas Savaşı (751) Türklerin İslamiyet'i kabul sürecinde bir dönüm noktasıdır. Bu savaş, Abbasiler ile Çinliler arasında, Orta Asya'nın kontrolü için yapılmıştır. Savaş sırasında Karluk Türkleri, savaşın kaderini değiştirerek Abbasilerin yanında yer almıştır.
Bu durumun Türk-İslam tarihi açısından en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
a) Türklerin Çin egemenliğinden tamamen kurtulması
b) Türkler ile Müslüman Araplar arasında yakınlaşma başlaması
c) Abbasilerin Çin'e karşı kesin bir üstünlük sağlaması
d) İslamiyet'in Çin'de hızla yayılmaya başlaması
Cevap: b) Türkler ile Müslüman Araplar arasında yakınlaşma başlaması
Çözüm: Talas Savaşı, askeri bir çatışmadan çok, iki kültürün birleşmesinin başlangıcıdır. Karluk Türklerinin Müslümanların yanında savaşa girmesi, ilişkilerin düşmanlıktan dostluğa dönüşmesine ve ticari-kültürel etkileşimin artmasına zemin hazırlamıştır.
Soru 2: Türklerin İslamiyet'i kabul etme süreci uzun bir zaman dilimine yayılmıştır. Bu süreçte, İslamiyet'in bazı prensipleri ile Türklerin eski inanış ve yaşam tarzları arasında benzerlikler olduğu görülmüştür.
Aşağıdakilerden hangisi bu benzerliklerden biri değildir?
a) Gök Tanrı inancındaki "cennet" kavramı ile İslamiyet'teki "cennet" kavramı
b) İslamiyet'teki cihat anlayışı ile Türklerdeki savaşçılık ruhu
c) İslamiyet'teki "tevhid" inancı ile Türklerdeki "şaman" figürü
d) Türklerdeki "kurban" geleneği ile İslamiyet'teki "kurban" ibadeti
Cevap: c) İslamiyet'teki "tevhid" inancı ile Türklerdeki "şaman" figürü
Çözüm: Tevhid, tek bir tanrıya inanmaktır. Türklerdeki Gök Tanrı inancı da tek tanrılı bir yapıya sahipti ve bu bir benzerliktir. Ancak şaman, bir din adamı veya aracı figürüdür. İslamiyet'te ise tanrı ile kul arasında aracı yoktur. Bu nedenle bu bir benzerlik değil, bir farklılıktır.
Soru 3: Türklerin kitleler halinde İslamiyet'i benimsemelerinde etkili olan faktörlerden biri de Abbasiler döneminde devlet kademelerinde görev almalarıdır. Türkler, özellikle askeri alandaki yetenekleri nedeniyle "Gulam" sistemi ile orduya alınmış ve yüksek mevkilere gelmişlerdir.
Bu durumun Türkler üzerindeki en doğrudan etkisi ne olmuştur?
a) Türk kültürünün tamamen Arap kültürü içinde erimesi
b) Türklerin, İslam medeniyetini yakından tanıma ve benimseme fırsatı bulması
c) Türk-Çin savaşlarının sona ermesi
d) Türklerin kendi devletlerini kurma fikrinden vazgeçmesi
Cevap: b) Türklerin, İslam medeniyetini yakından tanıma ve benimseme fırsatı bulması
Çözüm: Devlet kademelerinde ve orduda önemli görevler alan Türkler, Müslüman