Olayları inceleme, bir metindeki olayların nasıl geliştiğini, birbirine nasıl bağlandığını ve sonuçlarını anlamaya çalışmaktır. Olay örgüsünü oluşturan temel parçaları (serim, düğüm, çözüm) ayırt etmekte zorlanıyorum. Ayrıca olayların neden-sonuç ilişkisi içinde mi yoksa zamana göre mi sıralandığını analiz etmek kafa karıştırıcı olabiliyor.
Olayları inceleme, bir deney veya gözlem sonucunda ortaya çıkabilecek tüm durumları belirleme ve bu durumları matematiksel olarak ifade etme sürecidir. Matematikte, özellikle olasılık konusunun temelini oluşturur.
Örnek Uzay (Örneklem Uzayı)
Bir deneyde karşılaşılabilecek tüm mümkün sonuçların kümesine örnek uzay denir ve genellikle E veya S harfi ile gösterilir.
Örnek: Bir madeni para atıldığında örnek uzay: E = {Yazı, Tura}
Örnek: Bir zar atıldığında örnek uzay: E = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
Olay Nedir?
Örnek uzayın herhangi bir alt kümesine olay denir. Olaylar genellikle büyük harflerle (A, B, C...) gösterilir.
Basit Olay (Elementer Olay): Örnek uzayın tek bir elemanından oluşan olaydır. Örneğin, zar atma deneyinde A = {3} bir basit olaydır.
Bileşik Olay: Birden fazla basit olayın birleşmesiyle oluşan olaydır. Örneğin, zar atma deneyinde "çift sayı gelmesi" bir bileşik olaydır: B = {2, 4, 6}
Olay Çeşitleri
İmkansız Olay: Hiçbir zaman gerçekleşmeyen olaydır. Olasılık değeri 0'dır. Örneğin, bir zar atıldığında 7 gelmesi.
Kesin Olay: Mutlaka gerçekleşen olaydır. Aslında örnek uzayın kendisidir. Olasılık değeri 1'dir. Örneğin, bir zar atıldığında 7'den küçük bir sayı gelmesi.
Ayrık Olaylar: Aynı anda gerçekleşmeleri mümkün olmayan olaylardır. İki olayın kesişim kümesi boş kümedir. Örneğin, bir zar atıldığında "tek sayı gelmesi" ve "çift sayı gelmesi" ayrık olaylardır.
Olayları İnceleme Nasıl Yapılır?
Bir deneydeki olayları incelemek için şu adımlar izlenir:
Deney veya gözlem net bir şekilde tanımlanır. (Örn: "Bir para atma", "İki zarı aynı anda atma")
Örnek uzay (E) yazılır. Tüm mümkün sonuçlar listelenir.
İncelenecek olay(lar) belirlenir. (Örn: "A: Yazı gelmesi", "B: Tek sayı gelmesi")
Olay, örnek uzayın bir alt kümesi olarak yazılır.
Olayın eleman sayısı bulunur. Bu adım, olasılık hesaplamak için çok önemlidir.