Ayrık olmayan olaylar, aynı anda gerçekleşebilen veya kesişimi boş küme olmayan olaylardır. Yani, iki olayın birlikte gerçekleşme ihtimali varsa (ortak elemanları varsa), bu olaylar ayrık değildir.
Not: Ayrık olmayan olayların olasılığını hesaplarken, kesişim olasılığını çift saymamak için şu formül kullanılır:
\( P(A \cup B) = P(A) + P(B) - P(A \cap B) \)
1. Aynı anda gerçekleşebilen olaylara __________ olay denir.
2. İki olayın kesişimi boş küme değilse bu olaylar __________ olaylardır.
3. Ayrık olmayan olayların kesişimleri boş kümedir. (D/Y)
4. Bir zarın tek sayı gelmesi ile çift sayı gelmesi ayrık olmayan olaylardır. (D/Y)
5. Bir deste iskambilden kupa ve maça çekme olayları
6. Bir zarın 3'ten büyük ve çift sayı gelme olayları
7. Ayrık olmayan iki olay örneği veriniz.
8. \( P(A \cup B) = P(A) + P(B) - P(A \cap B) \) formülü hangi tür olaylar için geçerlidir?
9. Hangisi ayrık olmayan olaydır?
a) Yazı-tura atarken yazı ve tura gelmesi
b) Bir öğrencinin hem gözlüklü hem de sarışın olması
c) Bir kutuda sadece kırmızı ve sadece mavi topların olması
Cevaplar:
1: ayrık olmayan
2: ayrık olmayan
3: Y
4: Y
5: A
6: A
7: (Örnek: Bir sınıfta gözlüklü ve erkek öğrenci olma olayları)
8: Ayrık olmayan olaylar
9: b
Soru 1: Bir zar atıldığında üst yüze gelen sayının çift veya 3'ten büyük olma olasılığı kaçtır?
a) 1/6 b) 1/3 c) 1/2 d) 2/3 e) 5/6
Cevap: e) 5/6
Çözüm: Çift sayılar {2,4,6}, 3'ten büyük sayılar {4,5,6}. Ayrık olmayan bu olayların birleşimi {2,4,5,6} olduğundan olasılık 4/6 = 2/3 değil, 5/6'dır (çünkü 4 ve 6 kesişimdedir).
Soru 2: Bir sınıfta 12 öğrenci futbol, 8 öğrenci basketbol oynuyor. 5 öğrenci her ikisini de oynadığına göre, en az bir spor yapan öğrenci sayısı kaçtır?
a) 15 b) 17 c) 20 d) 23 e) 25
Cevap: a) 15
Çözüm: Ayrık olmayan olaylarda toplam = 12 (futbol) + 8 (basketbol) - 5 (kesişim) = 15 öğrenci.
Soru 3: \( P(A) = 0.6 \), \( P(B) = 0.4 \) ve \( P(A \cap B) = 0.2 \) olduğuna göre, \( P(A \cup B) \) kaçtır?
a) 0.24 b) 0.6 c) 0.8 d) 1.0 e) 1.2
Cevap: c) 0.8
Çözüm: Ayrık olmayan olaylarda birleşim olasılığı: \( P(A) + P(B) - P(A \cap B) = 0.6 + 0.4 - 0.2 = 0.8 \).