İstatistiksel araştırma süreci, veri toplama, analiz etme ve yorumlama adımlarını içeren bir süreçtir. Bu süreç, bilimsel çalışmalarda ve günlük hayatta karşılaştığımız problemlerin çözümünde kullanılır.
Her istatistiksel araştırma, bir problem sorusu ile başlar. Örneğin: "Bir okuldaki öğrencilerin en sevdiği ders nedir?"
Veri toplama yöntemleri şunlardır:
Toplanan veriler, anlamlı hale getirmek için düzenlenir. Bu adımda:
Verilerin görselleştirilmesi için çeşitli grafik türleri kullanılır:
Grafikler ve tablolar yardımıyla veriler analiz edilir. Örneğin:
Elde edilen bulgular, araştırma problemini cevaplamak için yorumlanır ve rapor haline getirilir.
Soru 1: Bir araştırmacı, bir okuldaki öğrencilerin kitap okuma alışkanlıklarını incelemek istiyor. Araştırmada kullanılacak veri toplama yöntemlerinden hangisi en uygun olur?
a) Anket uygulama
b) Laboratuvar deneyi yapma
c) Gözlem yapma
d) Mülakat yapma
e) Arşiv taraması yapma
Cevap: a) Anket uygulama
Çözüm: Kitap okuma alışkanlıkları gibi davranışsal veriler için en uygun yöntem anket uygulamaktır. Diğer seçenekler bu araştırma sorusu için uygun değildir.
Soru 2: Bir istatistiksel araştırmada "Öğrencilerin matematik başarısı ile sosyoekonomik düzey arasındaki ilişki" incelenmek isteniyor. Bu araştırmanın hipotezi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
a) Öğrencilerin matematik başarısı rastgele dağılmıştır.
b) Sosyoekonomik düzeyi yüksek olan öğrencilerin matematik başarısı daha yüksektir.
c) Matematik başarısı cinsiyete göre değişir.
d) Matematik başarısı ile sosyoekonomik düzey arasında ilişki yoktur.
e) Matematik başarısı sadece öğretmen kalitesine bağlıdır.
Cevap: b) Sosyoekonomik düzeyi yüksek olan öğrencilerin matematik başarısı daha yüksektir.
Çözüm: Hipotez, araştırma sorusuyla doğrudan ilişkili ve test edilebilir bir önermedir. Seçenek b bu kriterleri karşılar.
Soru 3: \( n = 120 \) kişilik bir örneklemde yapılan araştırmada, verilerin gruplandırılması için kaç sınıf aralığı oluşturulması uygundur? (Sturges kuralı: \( k = 1 + 3.322 \log_{10}n \))
a) 5
b) 7
c) 8
d) 10
e) 12
Cevap: c) 8
Çözüm: Sturges kuralına göre: \( k = 1 + 3.322 \log_{10}120 ≈ 1 + 3.322×2.079 ≈ 8 \). Bu nedenle 8 sınıf aralığı uygundur.